Zamonaviy iqtisodiy

Ikkinchi fazada  ommaviy ishlab chiqarish yo’lga qo’yiladi. 
Bunday ishlab chiqarish industrial baza quvvatiga, ishlab chiqarish 
strategiyasiga bog’liq bo’ladi. Bunda kapital va boshqaruv mehnati 
asosiy rol o’ynaydi. Yuqori malakali mehnat esa, endi faqat texnologik 
ishlab chiqarishning  muayyan sur’atini ushlab turish vazifasini o’taydi, 
o’rta va past malakali ishchilar mehnati bilan birga ikkinchi o’rinni 
egallaydi. Demak, fan-texnika jihatdan etakchi bo’lmagan, lekin 
ortiqcha kapitali ko’p bo’lgan o’rtacha rivojlangan mamlakatlarda 
 
89

---

mahsulot ishlab chiqarishning ikkinchi “hayotiy tsikli” davom etadi. 
Uchinchi faza uchun bir xil texnologik asosda mahsulotlarni 
ommaviy tarzda ishlab chiqarish xos. Malakasiz mehnat birinchi o’ringa 
suriladi, u o’z mavqeini saqlab qolgan kapital bilan bir qatorda turadi. 
Olimlar, muxandislar va menejerlar mehnatining ahamiyati keskin 
pasayadi. Bundan shu narsani ko’rish qiyin emaski, bu fazada mahsulot 
ishlab chiqarish soddalashib, malakasiz ishchilar zaxirasi ko’p bo’lgan 
rivojlanayotgan mamlakatlarda ommaviy tus oladi. 
Keyinchalik mazkur mahsulotga talab, uni ishlab chiqarish 
pasayadi, uning o’rnini qoplovchi yangi mahsulot ishlab chiqarish fazasi 
qaytadan boshlanadi.