Замонавий узлуксиз таълимни рақамлаштириш: педагогика соҳасида

Aннотация:
в данной статье рассматриваются педагогическое 
мастерство, 
методы 
работы 
с 
учащимися, 
умение 
взаимодействовать.0 Непрерывность педагогического общения со 
школьниками в работе учителя является одним из основных законов 
воспитания. Создание положительного отношения к учащимся в 
образовательном процессе, умение создать климат, уверенность в 
себе и вовлеченность - основная сущность коммуникативной 
способности учителя, которая имеет непосредственное отношение к 
учителю.Здесь задействованы тысячи мыслительных процессов, 
видов и условия лечения, которые не могут выходить за рамки 
определенной схемы. Эффективность обучения в конечном итоге 
определяется неукоснительным соблюдением форм и методов 
общения со студентами. 
Kлючевые слова:
педагог, квалификация, мастерство, студент, 
качество, образование.
O‘qituvchi barkamol avlodni tarbiyalash jarayonida ishtirok etar ekan, 
nafaqat ma’naviy-axloqiy madaniyati bilan atrofdagilarga o‘rnak bo‘lishi, 
shu bilan birga, pedagogik mahorat qirralaiini namoyon etaolishi, yetuk 
0‘qituvchi sifatida barkamol insonni tarbiyalashga, yuqori malakali 
kadrlami tayyorlash ishiga o‘zining munosib hissasini qo‘shishi 
zarur.Pedagogik mahorat - yuksak pedagogik tafakkur, ta’lim-tarbiya 
jarayoniga ongli, ijodiy vondashuv, metodik bilimlarni samarali qo'llay 
olish qobiliyati bo'lib. u doimiy ravishda pedagogik bilimlarni oshirib 
borish, o‘tmish qadriyatlari O‘rta Osiyo mutafakkirlari ijodiy merosida 
yoritilgan 
murabbiyiami 
tayyorlash 
to‘g‘risidagi 
ma’lumotlar 
hamdazamonaviy axborot texnologiyalari, portal yangiliklaridan xabardor 
bo'lish, 
ilg‘or 
xorijiy 
davlatlaming 
o‘qituvchilar 
tayyorlash 
texnologiyalarini nazariy jihatdan o'rganish jarayonida tarkib topadi. Yosh 
o'qituv-chilaming, shuningdek, ta’lim muassasasida bir necha yillik 
mehnat stajiga ega bo‘lgan o'qituvchilarning pedagogik mahoratga ega 
bo'lishlari o'zlarini kasbiy jihatdan takomillashtirib borish yo'lida bir qator 
shartlarga amal qilishi hisobiga rivojlanib boradi. [1].Ularni quyidagi 
vositalar asosida yanada rivojlantirish mumkin: 
1. Mustaqil o‘qib-o‘rganish (pedagogika fanida ro'y berayotgan eng so 
nggi yangiliklar haqida ma’lumotlami beruvchi yangi adabiyotlar,Internet 
materiallari, portal tizimi, vaqtli matbuot sahifalarida chop etilayotgan 
ma’lumotlar, shuningdek, ilg‘or texnologiyalar bilan tanishib borish, 

---

321 
ularda ilgari surilayotgan g‘oyalami umumlashtirish, xulosalash asosida 
mustaqil loyihalami tayyorlash). 
2.Tajribali ustoz o'qituvchilar faoliyatini o‘rganish (ta’lim 
muassasasidan chetga chiqmagan holda tashkil etilib. vaqt va iqtisodiy 
nuqtai nazardan samarali sanaladi. Tajribali o'qituvchilar faoliyatini 
o‘rganish, ular tomonidan tashkil etilayotgan mashg'ulotlami kuzatish, 
tahlil qilish asosida amalga oshiriladi. Bu borada olingan taassurotlami 
umumlashtirish asosida xulosa chiqarish maqsadga muvofiqdir). 
3. O'qituvchi xodimlami qayta tayyorlash va malakasini oshirish 
kurslari va institutlarida kasbiy malaka va ko'nikmalami oshirib borish. 
4. Doimiy ravishda ilmiy anjumanlar (nazariy va amaliy konferensiya 
hamda seminarian pedagogik o'qish hamda treninglar) da faol ishtirok 
etish. 
Qobiliyat - shaxsning individual-psixologik xususiyati bo'iib, 
muayyan faoliyat yuzasidan layoqati va ishni muvaffaqiyatli amalga 
oshirish subyektiv shart-sharoitini ifodalovchi individual psixik sifatlar 
yig'indisidir. Zarur bo‘lgan bilim, malaka ko'nikmalami egallash 
dinamikasidagi farqlami aniqlaydi. Qobiliyatlar individual-psixologik 
xususiyat boigani sababli, shaxsning boshqa sifatlari va xususiyatlariga, 
ya’ni aql sifatlariga, xotira va xarakter xususiyatlariga, his-tuyg'ulariga 
qarama-qarshi qo'yilmaydi, balki ular bilan bir qatorga qo'yilishi 
kerak.Qobiliyatni inson tug'ma, tabiat in’omi sifatida tayyor holida 
olmaydi, balki hayotiy faoliyati davomida shakllantiradi.Govard Gardner 
qobiliyati ami intellektlar to'plami deb atadi vauning yettitajihatini ajratib 
ko'rsatdi.[2].Biz intellektning ushbu jihatlaridan oltitasini 0‘qituvchi 
pedagogik mahoratini takomillashdrish nuqtai nazaridan tahlil qilishimiz 
mumkin.0‘qituvchi faoliyatida tarbiyalanuvchilar bilan pedagogik 
aloqalarning uzluksizligi tarbiyaning asosiy qonuniyatlaridan biridir. 
0'quvchilar bilan ta’lim-tarbiyaviy jarayonda ijobiy aloqalar o‘rnatush 
iqlim yarata olish, o‘ziga ishontira olish va jalb qilish - o‘qituvchi 
kommunikativ qobiliyatining asosiy mohiyati bo'lib, bunda bevosita 
o‘qituvchi bilan bog‘liq bo‘lgan minglarcha ruhiy jarayonlar, ma’lum bir 
qolipdan chiqishi mumkin bo'lmagan muomala turlari va shartlari mavjud. 
Tarbiyaning samaradorligi, pirovard natijada o‘quvchilar bilan aloqa 
o‘rnatishning shakl va uslublariga qat’iy rioya qilgan holda 
amalgaoshirilishi bilan belgilanadi. Asosiy maqsad, o‘qituvchi va o‘quvchi 
munosabatida majburiy itoatkorliki ongli intizom egallashi, o‘quvchilarda 
mustaqil fikr yuritish ko‘nikmalarini hosil qilishdan iborat.0‘qituvchi 
tarbiya usullari tizimini belgilab olgandan keyin bir qator aloqa o‘rnatish 

---

322 
vazifalarini rejalashtirishi kerak. Albatta, bu nihoyatda qiyin jarayon, zero 
tarbiyaning har bir usuli, tarkibiy qismi va tashkil etuvchi usullari 
muomala orqali aloqa o‘matishning samaradorligiga bog‘liq. Ushbu 
jarayon bevosita о‘qituvchining fikr almashuvi (refleksiya) bilan bog‘iiq 
xususiy ailariga, o'quvchi ruhiy holatini fikr tezligi bilan uqib olish 
san’atiga va pedagogik ta’sir ko‘rsatishning turi usullarini bir-biri bilan 
o‘zaro aloqadorlikda qo‘llay bilishiga taalluqli bo‘Iib, ular uzluksiz 
shakllanadi.[3].Ongga ta’sir - shunday bir psixik jarayonki, o'quvchilar 
0‘qituvchining yoki biror shaxsning ta’siri ostida, o‘z ongining yetarli 
nazoratisiz voqelikni idrok etadi. Agar 0 ‘qituvchi bunda pedagogik 
mahoratga psixologik tajriba va bilimlarga ega bo'lmasa, o'quvchilar 
ongiga ta’sir qila olmaydi, natijada ta’lim-tarbiya jarayoni ijobiy natijalar 
bermaydi.0'qituvchi o‘quvchilarning hurmat-e’tiboriga sazovor boia 
olmaydi.0'qituvchi o‘z tarbiyalanuvchilari ongini tashqi muhitning salbiy 
ta’sirlaridan, sinf jamoasi norasmiy yetakchilarining turli yashirin 
buzg'unchi g'oyalaridan himoya qilishga mas’ul shaxsdir. 0‘quvchi ongiga 
ta’siro‘tkazishda 0‘qituvchi yetakchilikni o‘z qoiiga kiritishi uchun; 
— o‘quvchilarning salbiy xatti-harakatiari tufayli sodir bo‘ladigan 
emotsional his-tuyg‘ularga berilmasligi; 
— har bir o'quvchining psixologik va ruhiy holatini puxta 
o‘rganmasdan uning ongiga tarbiyaviy ta'sir o'tkazishga harakat qilmasligi; 
— har bir o'quvchiga alohida shaxs sifatida hurmat e’tibor bilan 
munosabatda bo‘lishi; 
— sinf jamoasining norasmiy yetakchisini sezdirmasdan aniqlab olishi va 
uning xatti-harakatidan doimo ogoh bo'lishi; 
— pedagogik mahoratning muhim jihatlarini uzluksiz o‘zida 
takomillashtirib borishi; 
— o'ylanmay aytilgan har bir so'z, noo'rin fikr-mulohazaning oqibatini 
hech qachon tuzatib bo'lmasligini o'qituvchi doimo his etishi lozim. 
Shuni alohida ta’kidlash lozimki, hozirgi kunda axborot 
texnologiyalan maydonining nihoyatda kengligi tufayli o‘quvchilar ongi 
tarbiyaga salbiy ta’sir o‘tkazuvchi g‘oya va mafkuralar bilan band bo‘lishi 
tabiiy hol.[4]. 0'qituvchilar yosh avlodni tarbiyalashda ongga ta’sir 
qilishning keng imkoniyatlarini o‘z o‘mida qo'llay olsalar, o'quvchilar 
ongini turli keraksiz g‘oyalar va mafkuralardan himoya qila 
oladilar.[5].Shuni unutmaslik kerakki, o'quvchilar o'zlarining yosh 
xususiyatlari va psixologik ta’sirga moyilligi tufayli har qanday ta’sirga 
nihoyatda beriluvchan bo'ladilar. 

---

323 
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak,pedagog mahorati juda muhim 
ahamiyatga ega.Pedagogik ta’sir ko‘rsatish 0‘qituvchining muhim 
kommunikativ qobiliyatlaridan biri bo'lib, avvalo o'qituvchining tashqi 
qiyofasini ifodalovchi madaniyati, munosabatga kirishishi va nutq 
madaniyati asosid o'quvchilar bilan muntazam tarbiyaviy faoliyat olib 
borish jarayonida namoyon bo‘ladi.