Z sh. Shovqiyev, F. N. Oqbo‘tayiev

 
Silindrlar kallagi.
5.8-rasmda ko‘p silindrli dvigatelning silindrlar kallagi ko‘rsatilgan. U 
tashqa-ridan qalin plitaga o‘xshash bo‘lib, blok-karterni yuqoridan berkitadi.
Kallakning pastki A tekisligiga maxsus ishlov beriladi, shuning o‘zi esa 
barcha silindrlar yonish kameralarining yuqorisi hisoblanadi. Kallakda 
klapanlar uchun teshiklar, yondirish svechasi (yoki forsunka), shtanga uchun 
teshik, chiqarish va ki-ritish kanallari joylashgan. Kanallar orasidagi maydon 
va kallak (B bo‘shliq) suv bilan to‘lg‘azilgan. Gaz hamda suvning sizib 
chiqmasligi uchun silindrlar kallagi va blok-karter oralig‘iga metalloasbest 
qistirma (11) o‘rnatiladi. Silindrlar gilzalar ostiga quyil-gan qistirmalardagi va 
moy o‘tkazuvchi teshiklar yupqa po‘lat list bilan mustahkamlangan.
Silindrlari bir qator joylashgan dvigatellarda bir dona silindrlar kallagi, U-
simon dvigateli ikkita yuk mashinasi dvigatellarida har bir silindr uchun 
bittadan kallak bo‘ladi. Havo yordamida sovitiluvchi dvigatellarning har bitta 
silindri uchun bo‘lak kallaklar tayyorlanadi. Ushbu kallakning tashqarisi 
sovituvchi kobirgalar bilan ta‘minlangan. 
Silindrlar kallagi legirlangan cho‘yan yoki alyuminiy qotishmasidan, gaz 
taqsimlash kanallari esa quyma ravishda tayyorlanadi. Harorat oshishi bilan 
silindrlarning toza zaryad bilan to‘lishi qiyinlashuvi sababli silindrlar 
kallagining kiritish va chiqarish kanallari qarama-qarshi tomonlarga qaratil-
gan. 

---

 
 
5.8-rasm. Silindrlar kallagi (a) va chiqarish hamda kiritish 
kanallarining (b) joylanish shakli: 
1 - yondirish kamerasi; 2 - va 4 - chiqarish va kiritish kanallarining 
egari; 3 - yondirish svechasi uchun teshik; 5 - sovituvchi suyuqlik yuradigan 
kanallar; 6 - yonuvchi aralashma uzatiladigan kanallar (kiritish kanallari); 9 - 
forsunka stakani; 10 - shtanga uchun teshik; 11 - qistirma: 12 - suv kuylagi 
orqali suvni chiqarish teshigi: A pastki yuzasi. B - suv kuylagining bo’shlig’i, V 
va G - chiqarish va kiritish kanallari.