Z sh. Shovqiyev, F. N. Oqbo‘tayiev

 
4.9-rasm. Dvigatelning markazdan qochma moy tozalagichi: 
1 - korpus, 2 va II - rotorga moy berish kanallari, 3 - filtrdan moy to’kish 
kanali. 4 va 7 - tozalangan kiritish naychasi va kanali, 5 - tirak sharikli pod-
shipnik, 6 - tozalagich rotori, 8 va 24 -rezbali kigizma gayka, 9 -rotor o’qi, 10 
va 12 - vtulkalar. 13- quduqcha, 14- qaytaruvchi shit, 15 - jikler (soplo), 16 - 
moyning oqib ketishi uchun bo’shliq, 17 -shtuser, 18 - o’tkazish klapani, 19 - 

---

to’rli filtr, 20 - kigizma (rotorning yo’naltiruvchi stakani), 21 - prujina. 22 - 
rotor qopqog’i, 23 - kojux, A - xalqasimon bo’shliq. 
Filtrlovchi elementi 
almashtiriladigan filtr korpusdan, o‘rindiq (13) va 
qog‘ozdan yasalgan filtrlovni elementdan tashkil topgan. Filtrlovchi element 
tashqi (2) va ichki silindrlar (3), uning orasiga filtrlash yuzasini oshirish 
maqsadida bo‘g‘ib qo‘yilgan g‘ovak filtrlash qog‘ozidan yasalgan lentani o‘z 
ichiga oladi. Filtr to‘la oqimli hisoblanadi. Uning korpusida filtrlovchi element 
zichlash halqasi va rezina qistirma oralig‘iga prujina (6) yordamida qattik siqi-
lib turadi. Korpus va o‘rindiqni tashkil qiluvchi qismlarni g‘ovak sterjen va 
o‘lchov shtuseri (14) tortib turadi. Moy ishlab turgan dvigatelda moy nasosi bi-
lan sterjen (10) orqali korpusga haydaladi. Moy bosim ostida qog‘oz lenta 
teshiklari orasidan o‘tganda uning sirtida iflos aralashma surilib qoladi. 
Sterjen va ichki silindr oralig‘idagi halqasimon tirqishdan o‘tgan toza-
langan moy o‘rindiqqa tushadi va filtrdan ishqalanuvchi yuzalarini moylash 
uchun moy magistraliga chiqadi. Filtrlovchi element ifloslanganda va sovigan 
moy (kuyuk) bosim ostida uzatilganda o‘tkazish klapani ochiladi va moy filtrni 
chetlab o‘tib moy magistraliga yo‘naladi. Ko‘pchilik dvigatellarda filtr sifatida 
markazdan qochma moy tozalagich (reaktiv sentrifuga) qo‘llaniladi. 
Oddiy markazdan kochma filtr 
rotor (3) va filtr rotor (6)ni teskari tomonga 
aylantiradi. Rotor bilan birgalikda qopqoq (22) va to‘rli filtr (19)ning rotor 
kigizmasi aylanadi. Jiklerdan otilayotgan tozalangan moy taglikka oqib 
tushadi. Rotor qopqog‘i (22) bo‘shlig‘iga tushayotgan moyning asosiy qismi 
markazdan qochma tarzda korpusning radial teshigi (7) va rotor o‘qi orqali 
kanal (3) va naycha (4) ga, u erdan moy magistralini taqsimlash kanaliga 
yo‘naltiriladi. O‘tkazish klapani (18) rotordagi bosimni ushlab turadi. Sovuq 
dvigatelni ishga tushirganda yoki tozalagich ifloslanganda o‘tkazish klapani 
quyuq yoki tozalanmagan moyning bir qismini tozalagichni yonlab o‘tkazib 
yuboradi.