Z. N. Mamarajabova ona tili o’qitish maxsus metodikasi

III.4-§. Maxsus maktabda savodga о‘rgatish darsi

Savodga o‘rgatish darsi ikki qismdan iborat. Bular o‘qishga o‘rgatish va yozuvga o‘rgatish. Darsni bunday tuzilishini maqsadga muvofiqligi quyidagicha tushuntiriladi: o‘quvchi 45 daqiqa davomida faqat yozma mashqlarni, shuningdek butun dars jarayonida o‘qish bilan shug‘ullana olmaydi. Ammo IV chorakda o‘quvchilarga bir nechta gaplardan (9-10 ta) iborat matnlar berilganida savod darsi to‘liqligicha o‘qishga bag‘ishlanishi mumkin, chunki matnni o‘qish uchun keraklicha vaqt zarur. Tayyorlov sinfida matnni bo‘lish nomutanosib, chunki bolalarni matnni to‘liqligicha qabul qilishga qabul qilishga o‘rgatish zarur.

Savod darsining mavzusi, boshqa darslar kabi dastur bo‘yicha aniqlanadi. Savodga o‘rgatish darsi ko‘p hollarda kombinatsiyalashganligini hisobga olib, o‘qituvchi dars rejasida ikki mavzuni belgilaydi: biri savodga o‘rgatishga qaratilgan,

20. 
    Thomas Arnold A method of teaching the deaf and dumb speech, lip-reading, and language – London , 2010. -39 p.
    

113
ikkinchisi yozuvga o‘rgatishni asosiy mazmunini namoyon etadi. Biroq birinchi mavzu dasrni ikkinchi qismini birlashtirsa bu dars eng yaxshi variant hisoblanadi. Savod darsining maqsadi xal qilish zarur bo‘lgan asosiy masalani ifodalaydi: bolalarni xarf yozish bilan tanishtirish, ibora yozishni mashq qilish, o‘quvchilarni ibora o‘qishga mashq qildirish, o‘qilgan hikoya mazmunini tahlili va boshqalar. Savodga o‘rgatish darsi jihozlari bo‘lib yakka va sinf kassalari, alifbolar, daftarlar, ruchkalar, rasmlar, so‘zli tablichkalar va boshqalar hisoblanadi. Yangi xarf bilan tanishish va bu x arf ishtirok etgan so‘zlarni o‘qish darsidan namuna keltiramiz. Bu ish II chorakda o‘tkaziladi, bunda o‘quvchilar “m” tovushi bilan og‘zaki nutq darslarida tanishgan bo‘ladilar.
Mavzu: “M” xarfi ishtirok etgan so‘zlar. “M” xarfini yozish.


Maqsad: “M” tovushi ishtirok etgan so‘zlarni o‘qishga mashq qilish. “M” xarfi bilan tanishish.