Z. N. Mamarajabova ona tili o’qitish maxsus metodikasi

Dars so‘ngida. O‘qituvchi bolalar ishini baholaydi, ularni kitob-daftarlarini yopishni, xarflarni konvertga yig‘ishini taklif etadi.

Ushbu rejalar shunchaki savodga o‘rgatish darsini namunasi bo‘lib, ular uning taxminiy tuzilishini, tarkibiy qismlarini ko‘rsatadi. Material hajmi ham taxminiydir, u konkret sharoitlaridan kelib chiqadi va hajmi ortishi yoki kamayishi mumkin. Biroq barcha xolatlarda ham bolalarni o‘qish va yozishga o‘rgatish darsi faqatgina o‘qish va yozish malakalarini shakllantirishni ko‘zda tutish kerak emas. Savodga o‘rgatish nutq shakllantirish bo‘yicha ishning tarkibiy qismi bo‘lganligi sababli har bir dars o‘quvchilarni nutqiy rivojlanishini va nutqiy faoliyatni shakllantirishga zamin yaratishi asos bo‘lishi kerak. Bu talabni amalga oshirish dars mazmunini nutqiy materialni, ish turlarini, o‘qitish metodikasini tanlash yo‘li bilan kechadi. Shunday qilib, kar bolalarni savodga o‘rgatish ikki yo‘nalishda amalga oshiriladi, o‘qishga va yozuvga o‘rgatishni ko‘zda tutadi.

Ushbu bo‘limda ifodalangan o‘qitishni mazmuni va uslubiyati bolalarda nutq shakllanishi jarayonini namoyon etadi. biroq ba’zi sabablarga ko‘ra karlar maktabini tayyorlov sinflariga ba’zida maktabgacha tayyorgarlik ko‘rgan ammo birinchi sinflariga o‘qishga layoqatsiz bolalar kiritiladi. Ularni o‘qitish tayyorlov sinf dasturiga asoslanadi, ammo ularda mavjud nutqiy rivojlanish inobatga olinadi. Odatda bu o‘quvchilarda daktil nutqini to‘liq dasturga ko‘ra shakllantirish ni boshlash zaruriati bo‘lmaydi. Ko‘pincha o‘quvchilar o‘qishni II chorak materialini o‘zlashtirishdan boshlashadi. Shu bilan birga nutqni barcha shakllarini egallashga qo‘yilgan talablar ularning o‘zaro bog‘liqligi va uzviyligi o‘z kuchida qoladi va o‘qitish jarayonida amalga oshirilib borish kerak.

Savol va topshiriqlar

1. 
   Savodga o‘rgatish uslubiyatini mazmuni va maqsadini tavsiflang.
   
2. 
   O‘qishga o‘rgatish uslubiyatini mazmunini yoriting.
   

3. 
   Yozuvga o‘rgatish uslubiyatini mazmunini yoriting.
   
4. 
   Savodga o‘rgatishning zamonaviy usullarini tavsiflang.
   
5. 
   Savodga o‘rgatish dars ishlanmasini tuzing
   

6. 
   Eshitishda nuqsoni bо‘lgan bolalarni savodga о‘rgatishning zamonaviy usulini tavsiflang.
   
7. 
   Eshitishida nuqsoni bо‘lgan bolalarni о‘qishga о‘rgatish uslubiyatini yoriting.
   

8.	Eshitishida nuqsoni bо‘lgan bolalarni yozuvga о‘rgatish uslubiyatini yoriting.
9.	Maxsus maktabda savodga о‘rgatish darsi maqsadini tavsiflang.

115