‘z b e k ist o n r esp u b L ik a si oliy va 0 ‘rta maxsus ta’l im V a zir L ig I

K onstitutsiyaviy va hududiy iqtisodiy, siyosiy, m a ’naviy m ustaqil­
likka
erishishdir. Agar shu jihatlardan biri bo‘lmasa, to ‘la barqaror
278

---

mustaqillik to ‘g‘risida so‘z ham bo'lishi mumkin emas. Bu boradagi 
ilmiy, nazariy m uam m olar ham falsafa fani tom onidan yaxlit 
holatda o'rganiladi.
Mustaqil iqtisodiy rivojlanish imkoniyatlari siyosiy mustaqillik 
qaror topganidan keyingina yuzaga keladi va, o'z navbatida, siyosiy 
mustaqillikning barqaror bo'lishiga xizmat qiladi. Agar siyosiy 
mustaqillikni q o ‘lga kiritgan m amlakat iqtisodiy m unosabatlarni 
tezda, samarali izga sololmasa, bu boradagi barcha yutuqlar, 
xalqning orzu-umidlari barbod bo‘lishi muqarrardir. Mustaqil davlat 
iqtisodiy rivojlanishning asosiy y o ilarin i, pirovard maqsadlarini 
belgilab beradi. Lekin, murakkab sharoitlarda amalga oshayotgan 
iqtisodiy rivojlanish faqat oldindan belgilab qo ‘yilgan mezonlar, 
qoidalar doirasidagina qolib ketishi m um kin emas. Iqtisodiy 
rivojlanish yo'llariga konkret sharoitdagi ehtiyoj, talab va imko- 
niyatlar, bozor m unosabatlarining holati, xalqaro m unosabat- 
lardagi o'zgarishlar, fan va texnika taraqqiyoti, ishlab chiqarishni 
oqilona tashkil etish borasidagi yangi qadam lar ham bevosita ta ’sir 
etadi. Shu sababli iqtisodiy islohotlar borasidagi davlat siyosati 
ham jam iyat taraqqiyotining yangi sharoitlari va imkoniyatlari 
ta ’sirida takomillashib turishi zarur.
Siyosiy va iqtisodiy taraqqiyot borasidagi o ‘zaro bog‘liqlik 
jamiyat rivojlanishining obyektiv qonunidir. Rivojlanishning barcha 
davrlarida iqtisodning siyosatga ta ’siri kuchli bo ‘ladi. 
Siyosat —
bu 
aqidabozlik emas, balki,muayyan sharoitlar ta ’siri ostida o ‘zgarib 
boruvchi jarayondir.
Mafkuraviy mustaqillikka erishish ham taraqqiyotning muhim 
omillaridandir. M ustamlakachilik davrlarida davlat mafkuraviy 
siyosati ezilgan xalqlami m a’naviy qaramlik holatida saqlab qolishga 
qaratilgan bo'ladi. M asalan, 130 yildan ortiq davr davomida chor 
Rossiyasi va sobiq Ittifoq tom onidan mazlum xalqlaming milliy 
ongi, milliy iftixor tuyg‘usi kuchayishiga yo‘l bermaslik uchun 
qilingan harakatlar ham shu m aqsadlar bilan bog‘langan edi. 
Mustamlaka va qaram mamlakatlar xalqlari o ‘rtasida hukmron millat 
tili va madaniyatini keng targ'ib etish ham m a’naviy qaramlik 
holatini kuchaytirishga qaratilgan bo'ladi.
Mustaqillik mafkurasi, milliy uyg‘onish millatning o 'z tarixi 
va taqdirini chuqur tushunishi, milliy ongi o ‘sishi, milliy qadr- 
qimmatini asrashi, milliy g‘urur, vatanparvarlik tuyg‘usi kucha- 
yishi bilan bog‘liqdir. Yuksak milliy ong bo‘lmagan joyda to ‘laqonli 
milliy mustaqillik ham , milliy mafkura ham b o ‘lmaydi.
279

---

Milliy istiqlol mafkurasi mustaqillik qo‘lga kiritilganidan keyin 
emas, balki, ungacha bo‘lgan uzoq kurashlar jarayonida shakllanadi. 
Bu m afkura o ‘z ozodligi, haq-huquqi, qadr-qim m ati uchun 
ku rash ay o tg an x alq larn in g o rz u -u m id la ri b ilan b o g ‘liqdir. 
Mustaqillik qo ‘lga kiritilgach, bu kurashda ishtirok etgan kuchlar 
oldinga surgan ilg‘or g'oyalar yaxlitlanib, milliy mafkura holatiga 
keladi.