‘z b e k ist o n r esp u b L ik a si oliy va 0 ‘rta maxsus ta’l im V a zir L ig I



Download 7,77 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/295
Sana19.05.2023
Hajmi7,77 Mb.
#940670
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   295
Falsafa — tafakkur
madaniyati, borliq haqidagi bilimlaming insoniyat ijtimoiy, iqtisodiy,
siyosiy, ma’naviy taraqqiyoti tarixining umumlashgan ifodasidir.
Falsafa insoniyat tarixida amalga oshirilgan boy tajribani yaxlit 
o ‘rganib, umumlashtirib, ularning ijobiy, salbiy jihatlarini tahlil 
etib, kelajakni oldindan ko'rishga im kon beradigan, kishilarning 
yangi sharoitlardagi faoliyatiga asos bo'ladigan um um iy xulosalar 
tizimini yuzaga keltiradi. Falsafada o ‘tm ish tahliliga katta e ’tibor 
berilsa ham, asosiy maqsad — jam iyatning, insonning istiqboli 
bilan bog‘liq bo ‘lgan m uam m olarni o ‘rganishdir. Shu jihatdan 
jamiyatning tarixi va kelajagini yoritishga qaratilgan barcha ijobiy 
ijtimoiy, siyosiy g‘oyalar, jum ladan milliy g ‘oyalar ham , o ‘ziga 
xos falsafiy umumlashmalar, xulosalardir.
3


Falsafaga yangicha yondashish uning inson ijtimoiy, m a’naviy 
kamolotidagi o ‘rni va aham iyatini ko‘rsata bilishni ham taqozo 
etadi. Bu fan faqat faylasuflargagina emas, barcha sog‘lom fikrlovchi, 
aqlli insonlarga xos tafakkur usulidir. Falsafani bilmaydiganlar 
ham , h a tto uni in k o r etu v ch ilar ham , o ‘z hayoti va aqliy 
salohiyatida falsafiy fikrlash ehtiyoji doirasidan chiqib keta 
olmaydilar. Jamiyatda, jam oa ichida yashash, faoliyat ko ‘rsatish 
ehtiyojlari, imkoniyatlari, hayot quvonchlari va tashvishlari bizni 
ham m a vaqt falsafiy fikrlar girdobiga tortadi.
F a ls a fa n in g ilm iy u m u m la s h m a la r q ilis h so h a sid a g i 
imkoniyatlari boshqa birorta fanda yo‘q. Falsafani fan sifatida 
o ‘rganish: inson o ‘z hayoti va aqliy faoliyatida, fikrlash jarayonida 
o ‘tgan ajdodlar yaratgan meros, qadriyatlar, a n ’analar, fikrlash 
usullariga, m ukam m al g ‘oyalarga tayanishiga im kon beradi. 
Falsafani yoshlarga o'rgatish esa ularni erkin, ijodiy fikrlab, hayot 
saboqlaridan, olgan bilimlaridan mustaqil xulosalar chiqarishga 
o'rgatishdir. 
.
H ozir Tabiatshunoslik, Jam iyatshunoslik fanlari tez rivoj­
lanib bormoqda. Turli fanlar, ularning tarmoqlari soni o ‘n besh 
mingdan ortdi. Lekin, bu jarayon falsafaning ahamiyatini aslo 
kamsitayotgani yo‘q. Fan rivojlangani sari turli sohalarda qo‘lga 
kiritilayotgan kashfiyotlarni b ir-b iri bilan bo g ‘lash, u m u m ­
lashtirish, yakuniy xulosalar chiqarishga ham ehtiyoj ortib 
bormoqda. Fanlaming qudrati ular har biri alohida bo‘lishida emas, 
balki bir-biri bilan bog'lanib, rivojlanishidadir. H ar bir fanning 
predrreti alohida bo ‘lsa ham , ular o ‘rganayotgan m uam m olar 
yaxlit borliqning bir-biri bilan uzviy bog‘langan, birining mohiyatini 
ikkinchisisiz bilib boim aydigan sohalardir. Falsafa esa, olamning 
biror sohasini alohida olib o ‘rganmaydi, balki turli fanlarda qo'lga 
kiritilgan kashfiyotlarni bir-biri bilan bog‘lab um um lashtiradi, 
ilmiy, axloqiy qadriyatlarga tayanib, yakuniy metodologik xulosalar 
chiqaradi. Hozirgi kunda turli fanlar o'rganayotgan m uam m olar 
bir-biridan nihoyatda olisdir. Ular hozirga qadar inson tom onidan 
kashf etilgan tabiat va jamiyatning barcha muammolarini o ‘z ichiga 
oladi. Bunday sharoitda bir-biridan olis bo ‘lgan m uam m olarni 
o ‘rganayotgan olim lar bir-birini falsafiy um um lashm alar orqali 
anglaydilar.
Falsafaga yangicha yondashish —
ko‘p asrlik tarixiy taraqqiyot 
jarayonida shakllangan, inson aql-zakovatining yetuk mahsuli 
bo'lgan falsafiy meros va qadriyatlarni chuqur, xolisona o ‘rganish,
4


ularni davrimizning dolzarb m uam m olari bilan bogMab rivoj- 
lantirish, mustaqil 0 ‘zbekiston tadrijiy taraqqiyotining ijtimoiy, 
siyosiy, iqtisodiy, m a’naviy m uam m olarini yaxlit tahlil qilish, 
kishilaming yangi dunyoqarashini shakllantirishdir.
Zero, Prezidentimiz I. Karimov ,,Fidokor“ gazetasi muxbiri 
savollariga bergan javoblarida, haqli ravishda etiroz bildirib: ,,...va 
biz mamlakatimizda ijtimoiy fanlarning rivoji zam on talablaridan 
ortda qolayotganini tan olishga majburmiz. Bu borada xato va 
kamchiliklarni zudlik bilan bartaraf etish choralarini ko‘rishimiz 
lozim “ ‘ — degan edi.
Yangi falsafa, 

Download 7,77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   295




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish