‘z b e k ist 0n r espublik asio liy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Mon-kxmyer va indoneziyaliklarda davlatlarning tashkil
topishi. Ilk tabaqaviy jamiyatning shakllanishi va aholining
xo‘jaligi. 
Yangi milodiy yil arafasida Xindixitoy va Iridoneziya- 
ning katta-kichik daryo vodiylarida ilk tabaqaviy jam iyatlar va 
daviatlar tashkil topa boshladi. So'nggi jez davrida q o ig a kiritilgan 
yutuqlar va temir qurollardan foydalanishga bu hududda qishloq 
xo'jalik mahsulotlarini ishlab chiqarishni yuqori darajaga ko’tardi. 
Bu shart-sharoitlar mazkur hududda ilk davlat markazlarini barpo 
bo iish ig a olib keldi. Janubiy Xindixitoydagi dravid qabilalari bi­
lan olib borilgan aloqalar. ular orqali Shimoliy Hindiston, Yaqin 
Sharq va hatto O 'rta Yer dengizi xalqlari bilan yaqin munosabat 
bog'lashga sabab bo'ldi. Bu yerda vetlardagi kabi kichik qishloq 
jamoalari 
voha dehqonchiligining asosi hisoblangan. Mon-kx-
341

---

mer va indoneziyaJikiar yashagan joy geografiy nuqtayi nazardan 
xilma-xil va o'ziga xos b o ig an i uchnn bu yerlarda xo'jalikning 
ovchilik, termachilik, chopqi termachiligi, suv hayvonlarini ovlash, 
shuningdek. sug‘orma dehqonchilik xo'jaliklari ham mavjud edi. 
Janubi-sharqiy Osiyoning ilk dehqonchilik shakllanib rivojlangan 
jovlarida Aulak, Bapkom (Funan), Shriktetra (Tarekittra) kabi dav­
latlar, Suvannabxumi (Janubiy Birma) kabi kichik mon davlatlari 
va Tyao-Praye (Menam). Malay, Yavan va boshqa davlatlar tashkil 
topadi. Bu davlatlar hududida yashagan xalqlaming ba'zilari deh­
qonchilik bilan. boshqalari esa dengiz hayvonlarini ovlash bilan, 
ayrimlari esa dengiz savdosi bilan shug'ullangan. M azkur davlat­
larda monarx boshliq katta yer egalari, zodagonlar, amaldorlar dav- 
latni boshqarganlar. May da ishlab chiqaruvchilar hukmdor va katta 
yer egalariga qaram edi.
Hukmron tabaqa va erkin jam oa aholining asosiv qismini tash­
kil qilardi.
Dehqonchilik va xo ‘jalikning boshqa tarmoqlarida qullar hal 
qiluvchi mavqeni egallamagan edilar. Shuni ta'kidlash lozimki. 
davlat ruhoniylar bilan yaqin aloqada bo'lib, ruhoniylar esa davlat 
nazorati ostida edi. Bu hududda agrar kultlarga, ajdodlar ruhlariga 
sigMnish va induizm dini keng tarqalgan edi. Aholidan olinadigan 
asosiy soliq davlat va yuqori tabaqa zodagonlari manfaatlariga qa- 
ratilgandi.