X IX asr o 'rta la rid a J.F .S h a m p alo n izd o sh larid an biri ger-
m an iv alik m isrsh u n o s R .L ep siu s M isrg a ju d a k atta ek sp ed itsiy a
u y u sh tirad i. U M isr. N il v oh asi va unga tu ta sh b o 'lg a n jo y la r
da ken g k o 'la m d a g i q id iru v -q azu v ish larin i y o 'lg a q o 'y a d i. Bu
ek sp ed itsiy a ish larid a g erm a n iy alik G .B ru g sh va b o sh q alar ham
faol ish tiro k etadilar. Q adim gi M isr arx eo lo g iy asi va tarix in i
o 'rg a n is h ish id a
fran siy alik D ev eria, de R uje va S haba, italiya-
lik R o zellini va ing liz o lim la ri B erg lar ham faoliy at k o 'rsa ta d i-
lar. R .L epsiu s o 'z in in g M isrdag i arx eo lo g ik qazuv ish la rin in g
n atijala rin i “ M isr va E fio p iy a y o d g o rlik la ri’’
degan asarid a
b ay on etgan. R .L epsiusn in g bu y u k x iz m atlarid an biri M isr xro-
n o lo g iy a sin i o 'rg a n ib , shu aso sda M isr tarix in i b irin eh i b o 'lib
d avrlarg a b o 'ld i. G .B ru g sh esa M isr tili lu g 'a ti h aqid a ju d a
k o 'p asar y ozib nash r ettirg an . B ru g sh
M isr tarix in in g birin-
chi u m u m iy och erkin i y ozdi va m isrsh u n o slik to 'g 'r is id a o 's h a
zam on uchun foy dali b o 'lg a n m a ’lu m o tn o m alar va q o 'lla n m a -
lar tuzdi.
Fransuz arxeologi O .M ariyett M isrdagi ju d a k o 'p arxeologik
yodgorliklarda keng k o 'lam li arxeologik qazish ishlarini am alga
oshirdi. U Q ohirada "M isrshunoslik m uzeyi”ni tashkil etishda faol
ishtirok etdi.
A rxeolog, filolog vatarixchining ishlarini birgalikda q o 'sh ib olib
bora bilgan G .M aspero m isrshunoslikka va Q adim gi Sharq tarixini
o'rganishga katta hissa qo'shdi. U o'zin in g “K lassik Sharq xalqla-
rining qadim gi tarixi’- degan katta asarida
birinehi m arta Qadimgi
M isr tarixi va m adaniyatini klassik Sharq, y a 'n i Shim oli-Sharqiy
A frika va O ld O siyodagi bir qancha xalqlarning ju d a keng tarixiy
rivojlanish doirasiga kiritdi. G .M asperoning ulug' xizm atlaridan
y ana biri shuki,
u Q adim gi M isr m adaniyati, tili, san 'ati va dinini
m ufassal o'rganib, M isr dini va san'atining rivojlanishidagi asosiy
davrlam i belgilab chiqdi.
X IX
asr oxiri - X X asr boshlarida A.Erm an va k .Z e ti m isrliklar
tilini o 'rg anish m asalalariga bag'ishlab bir qator yirik asarlar yozdi.
A .Erm an va G rapovlar esa Qadim gi M isr tilining eng katta lug'ati-
ni tuzdilar. M azkur lu g 'at hozirgi zam onning ulkan yutuqlaridan
30
biri hisoblanadi. Shuni aytish kerakki. M isr tilining kelib chiqishi
borasida turli qarashlar b o 'lib , ba'zi olim lar uni shum erliklar tili
bilan, b a'zilar Old Osiyo xalqlari tili bilan bog'laydilar. X ususan
am erikalik m utaxassis G .Frankfort m isrliklar
alifbosi shum erliklar
yozuvi ta'siri ostida vujudga kelgan degan fikrni bildiradi.
Ingliz olimi A .G ardinyer va am erikalik olimlar, xususan,
D .G .Brested o'zlarinin g um um lashgan asarlari bilan m isrshunos-
likka katta hissa qo'shganlar.
Fransuz arxeologi Jak Vatide ham o 'zin in g yirik, qim matli
asarlari bilan m isrshunoslikka katta hissa qo'sh g an olimdir. M isr-
shunoslikka ulkan hissa qo'sh g an chex olimlari qatorigaF rantishek
L e k s a v a Yaroslav Cherniy kabi tadqiqotchilarni qo'sh ish mum kin.
XX
asrning 20-yillaridan boshlab M isrda m ahalliy m isrshunos-
lik m aktabi shakllana boshladi. U lardan
biri m ashhur m isrshunos
olim G .B rugshning shogirdi va ham kasbi, birinchi m isrlik arxeolog
A hm ed Kamol b o 'lib u ustozi Brugsh ishini davom ettiradi.
M ahalliy m isrshunoslar orasida Salim H assan va Zakariyo Xo-
noem tadqiqotlari ham Q adim gi M isr tarixini o'rg an ishd a alohida
o 'rin egallaydi. U lar Qadim gi podsholik davriga m ansub m aqbara
va piram idalam i tadqiq qilib, nom chiqardilar.
M ahalliy m isrshunoslardan A.
B akir ham Q adim gi M isr
qulchiligi m asalasiga bag'ishlangan chuqur tadqiqotlari bilan
shuhrat qozondi.
M isr tarixini o'rg an ish butun XX asr davom ida keng m iqyosda
olib borilib. bu harakat XXI asrda ham keng k o 'lam d a davom et-
moqda.
Do'stlaringiz bilan baham: 
