‘z b e k ist 0n r espublik asio liy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Qadimgi Eron madaniyati. Yozuv. 
Qadimgi Eronda xilma-xil 
qabilalar yashagan. Shu tufayli Eron madaniyati xilma-xil va ko'p 
qirrali bo'lgan. M.av. Ill mingyilliklardayoq elamliklar 150 bel- 
gi-rasmdan iborat mustaqil yozuvga ega bo'lganlar. M. av. X X III- 
XXII asrlar davomida elamliklar 
shumer-akkadning mixsimon
yozuvidan 
foydalanganlar. Keyinchalik esa 80 belgidan iborat yo­
zuv kashf etilgan.
Ular m.av. VI asrda shumer-akkad mixxatini o'zlashtirib va ta- 
komillashtirib 42 belgidan iborat o ‘z alifbolarini yaratganlar. Ayni 
paytda ular 
aramey 
yozuvlaridan ham foydalangan.
Doro I va uning o 'g ‘li Kserks va boshqalar Eron mixsimon 
xatidan keng foydalangan. Bu jihatdan Doro I ning Behistun va 
Naqshi Rustam qoyalariga mixsimon alifboda o'yib yozilgan katta 
xatlari muhim ahamiyatga egadir.
246

---

Adabiyot. 
Qadim gi eronliklar o'zlarin in g boy xalq o g 'za- 
ki ijodiyoti va yozm a adabivotiga ega b o ’lgan. U lar k o ‘plab xalq 
m aqollari. ertaklar, hikoyalar. q o 'sh iq lar va yozm a adabiyotning 
ajoyib nam unalarini yaratganlar. Bu jihatdan xalq o g '/a k i ijodi­
yoti bilan su g 'orilgan 
“Avesto” 
va Firdavsiyning 
“Shohnoma”
dostoni alohida aham iyatga ega. “Avesto” va “Shohnom a”da Eron 
va Turon xalqlarining qadim gi tarixi, x o 'jalig i, diniv e ’tiqodi va 
m adaniyatining k o ’p tom onlari bayon etilgan. “S ho hn om a'n in g
k o 'p dostonlari shoshlik katta dehqon hikoyalari asosida yaratil- 
gan. Eroniylar m avsum iy, xususan N av ro 'z bayram iga ham alohida 
e'tib o r berganlar. A ham oniy shohlari davrida N avro‘z um um dav- 
lat, um um xalq bayram iga aylangan. N av ro ‘z bayram i vaqtida Eron 
shohlari bayram da qatnashish uchun polvonlarni. chavandoz va 
o'yin chilarni tak lif etganlar.