‘z b e k ist 0n r espublik asio liy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

III 
Baqtriyaga qochib ketadi. Baqtriya satrapi Bess o ‘/
qarindoshi Doro 
III 
ni o'ldirib, o'zini 
Artakserks 
IV nomi bilan 
Eron shohi deb e ’lon qiladi. K o‘p o ‘tmay 
Bess 
Makedoniyalik 
Aleksandr tomonidan ushlanib qattiq qiynoqqa solib oidiriladi.
M. av. 329-327-yillarda Makedoniyalik Aleksandr Turonning 
bir qismini, m.av. 327-325-yillarda esa Hindistonning g'arbiy 
viloyatlarini bosib oladi. U 325-yili Ikki daryo oralig'iga qaytib. 
Bobilni buyuk saltanatining markaziga avlantiradi. Makedoniya­
lik Aleksandr buyuk saltanatni ikki yildan oshiqroq boshqaradi. 
Qadimgi dunyoning bu buyuk sarkardasi va shohi tez orada betob 
bo‘lib, ehtimol zaharlanib m.av. 323-yilda vafot etadi. M akedoni­
yalik Aleksandr tuzgan ulkan davlat mustahkam emas edi. Ayni 
paytda bu davlatni boshqara oladigan aleksandrzodalar ham yo'q 
edi. Shu tufayli bu ulkan davlat tez orada parchalanib, uning o ‘rni- 
da bir qancha mayda davlatchalar tashkil topdi. Ularni Aleksandr- 
ning lashkarboshilari bo'lib oladilar. Eronda esa Salavkalar davlati 
tashkil topadi. Misrda Ptalomeylar, Kichik Osiyoning g'arbiy qis- 
mida Pergam podsholigi qaror topadi. Bu davlatlar ellin davlatlari 
nomi bilan tarixga kirgan.
3-§. Qadimgi Eronning xo^aligi va madaniyati
Dehqonchilik va chorvachilik. 
M. av. V III-V I mingyilliklar 
orasida Eronning ibtidoiy qabilalari termachilikdan dehqonchilik- 
ka, ovchilikdan esa chorvachilikka o ‘ta boshlaganlar. M. av. IV 
mingyillikdan boshlab esa 
Karun, Kerxa 
va boshqa darj'olarn- 
ing unumdor vodiylarida yashovchi aholi sug'orm a dehqonchilik 
bilan shug‘villana boshlagan. Dehqonlar omoch bilan yer haydab, 
motiga - ketmonchalar bilan ekinlarga ishlov berganlar Dehqon 
va bog'bonlar 
arpa, bug‘doy, tariq, xurmo, sabzavot, olma, nok
olxo‘ri, uzum 
kabi meva daraxtlaridan m o‘1 hosil olganlar.
244

---

M. av. Ill—II mingyilliklarda Eron, xususan Elam va Midiyada 
dehqonehilik va chorvachilik yanada rivoj topgan. Dehqonlar tog' 
va soy daralariga to 'g 'o n , suv omborlari, korizlar qurib, kanallar 
qazib, ularning suvidan tejab-tergab fovdalanganlar.
Qadimgi Eronda chorvachilik ham yaxshi rivoj topgan edi. 
Chorvadorlar ot va tuya sutidan shifobaxsh ichimlik qim iz va 
(|umron 
tayyorlagan. Eron qo'shinlarining asosiy qismini ot va 
tuya mingan suvoriylar tashkil etgan. Q o'shin tarkibida ot qo'shil- 
gan jang aravalari alohida ahamiyatga ega bo'lgan.
Shuni ta'kidlash kerakki, Eron qo'shinlari qismlarida o'rgatil- 
gan jangovar Ш minib urushga kiradigan jangchilar ham bo'lgan. 
Shunday qilib, dehqonehilik va chorvachilik Qadimgi Eron xalqlari 
xo'jalik hayotida alohida ahamiyatga ega bo'lgan.