Yuristning nutq

“Fozil odamlar shahri
”da 
mashhur shaxslarning o‘n ikki muhim sifatini sanab o‘tadi. 
Shulardan beshinchi sifati notiqlik mahorati bo‘lib, bu haqda 
’’Notiqning so‘zlari aniq bo‘lsin, fikrini va aytmoqchi bo‘lgan 
mulohazalarini ravon va ravshan bayon eta olsin”,-deb alohida 
to‘xtaladi.
Forobiy asarlarida so‘z san’ati, notiqlik mahorati haqida 
ahamiyatli qaydlar ko‘plab uchraydi. Chunki Forobiyning 
o‘zi mashhur notiq bo‘lgan. Bu kasbni benihoya qadrlagan. 
M anbalarda Forobiy shirinso‘z, hozirjavob, mushkul 
masalalami ham bir zumda hal qila oladigan donishmand 
notiq bo'lganligi qayd etilgan.
Forobiyning ko‘p tillami biluvchi poliglot olimligi haqida 
qayd qilingan edi. Bu haqda aniq dalillar bilan bir qatorda 
rivoyatlar ham mavjud. Kunlarning birida Forobiy Damashq 
hokimi huzuridagi olimlar majlisiga tashrif buyuradi. Hokim 
Sayfiiddavla Forobiyni o‘tirishga taklif qiladi. Shunda hoziijavob 
alloma:” 0 ‘zimning martabamga qarab o‘tiraymi yoki Sizning 
martabangizga qarab o‘tiraymi”,— deya savol bilan murojaat 
qiladi. “0 ‘zingning martabangga qarab o‘tir”,-javob qaytaradi 
hokim. So‘ngra Forobiy hokim taxti yoniga borib o‘tiradi. Bu 
hoi hokimga ma’qui kelmay, “Bu turk odobsizlik qildi, 
axloqsizligi uchun ketayotganida uni jazolanglar” ,— degan 
mazmunda soqchisiga shipshitadi. Ko‘pchilikka noma’lum 
bo‘lgan bu sirli qarashni sezgan Forobiy: ’’Men hech bir 
gunoh ish qilganim yo‘q-ku, nima uchun meni jazolaysiz?- 
deb so‘raydi. Olimning zukkoligidan hayratlangan * hokim, 
bu tilni hech kim bilmas edi, sen qayerdan o'rgangansan?— 
degan m u ro jaatig a Forobiy: “ M en k o ‘p tilla rn i 
o‘rganganman”, — deb javob qaytaradi. Yoniga o£tirgan shaxs 
buyuk alloma, 
“Ikkinchi muallim ”
nomi bilan dong taratgan 
Forobiyligini sezib qolgan hokim undan uzr so‘raydi va 
hurmatini joyiga qo‘yadi.