Yuqori tartibli hosila va differensiallar



Download 111,67 Kb.
bet3/5
Sana27.05.2022
Hajmi111,67 Kb.
#611512
1   2   3   4   5
Bog'liq
19-Iqtisodchilar uchun matematika2017-2018 copy-конвертирован

Funksiya differensiali. Agar y

aniqlangan bo`lib, uning yorttirmasini
f (x) x0 nuqtaning atrofida

    ( )y A x x x
ko`rinishda tasvirlash mumkin bo`lsa, u holda ( )y fufnkxsiya differensiallanuvchi A xesa uning differensiali deb ataladi. Bu yerda
x0 nuqtada
( 0 )A xxga

bog`liq emas, lim (
 0
)  0x.

Funksiya differensiali quyidagicha yoziladi: , ( )d. y df Adx A

  1. misol. y x2 funksiya differensiallanuvchi. Haqiqattan ham

y x  x2  x2  2x xx2  2xxox. ►















3-TEOREMA




y f (x) funksiya x nuqtada differensiallanuvchi bo`lishi uchun u
0

bu nuqtada hosilaga ega bo`lishi zarur va yetarli va quyidagicha bog`langan


dy()f x x .
0
Agar funksiyaa(b, ) intervallning har bir nuqtasida differensiallanuvchi bo`lsa, u holda bu funksiyaa(b, ) intervalda differensiallanuvchi bo`ladi.



( )yforAmuxlada x (x )xqo`sxhiluvchi cheksiz kichik miqdor bo`lgan uchun bu formulani quyidagicha yozish mumkin:
y f (x0 )Ax f (x0  x)  f (x0 )  f (x0 )x .
Bu formuladan taqribiy hisoblarda foydalanish mumkin.

  1. misol. yfunksiyaning 90nxuqtadagi qiymatini toping.

Yechish. Bu yferxda (x) , 0 x81, x9deb faraz qilamiz. U holda

( )fx4 81 3 , f (x)  , f (x )
3 1 ,

 3,083. ►




1 1
0 0 4  33 12

    1. Hosilaning geometrik ma`nosi. M x f ;x  nuqtada y f x

0 0

funksiyaga o`tkazilgan urinma deb MN kesuvchining (2-rasm) N nuqtasi M nuqtaga funksiya grafigi bo`ylab ixtiyoriy ravishda yaqinlashishini qabul qilamiz. Bunda


0. dx

2-rasm
f x qiymatM x f ;x nuqtada f x funksiyaga o`tkazilgan urinmaning


0 0 0
( 0 )tgburchf akxkoeffitsientini bildiradi (2-rasm).
M x f ;x  nuqtada f x funksiyaga o`tkazilgan urinma tenglamasi quyidagi
0 0

ko`rinishga ega bo`ladi:


y f x0 f x0 x x0  urinma tenglamasi.



  1. misol. 0 (4;2)M nuqtada ( )f x

tenglamasini tuzing.
fxunksiyagao`tkazilgan urinma

Yechish. f x    2, f x  1 , f x  1 1 .
0 2 0 2 4

Demak urinmya tenglamaxsi: 2 1
4
4 (3-rasm). ►

  1. misol. 0,O0 nuqtada y funksiyaga o`tkazilgan urinma tenglamasi

0f bo`lgani uchun u vertikal to`g`ri chiziq bo`ladi (4-rasm). ►


3-rasm 4-rasm

    1. Hosila olish va differensiallash qoidalari. ( )f vxa ( )gfuxnksiyalar x

nuqtada differensiallanuvchi bo`lib, k constbo`lsin. U holda:
1. f x gx f x gx; df x gx df x dgx. 2. kf x kf x; dkf x k df x.

3. f xgx
.
f xgxf xgx; df xgx df xgxf xdgx





2  

2

4. f x f xgx f xgx ;  f xdf xgx f xdgx
0g. x

gx
g x
d gx
g x

   


Funksiyaning hosilasi va differensialini hisoblashda zarur bo`ladigan elementar funksiyalarning hosilalari jadvalini keltiramiz:
C1) C 0,const .

2) x x1, Rx1, x nx0, nn N


xn1,R  ,  1

1) ax x ln a, 0, a 1, xRe1, ex x x ,R .1



2) log x 1 ,
a  0, a  1, x  0.

a x ln a

log x 1 ,


a  0, a  1, x  0.

a
 lnx
 lnx
x ln a
1 , x 0.
x
1 , x 0.
x

5) sin x cos x, x R1.

 6) cos x sin x, x R1.

7) tg x 1 ,
cos2 x
x n, n Z.
2

8) ctg x   1 ,
sin 2 x
x n, n Z.

  1. arcsin x 1 ,



x  1.


  1. arccosx   1 ,

  2. arctgx 1 , x

1 x2
x  1.


R1.

  1. arcctgx   1 , x

1 x2


R1.

13) shx
14) chx
 15) thx


ch x, x


sh x, x
1 , x ch2 x


R1.


R1.


R1.

16) cth x   1 ,
sh2 x
ex  4x3


x  0.
  1. misol.


y funksiyaning hosilasini hisoblang.
ln x


Download 111,67 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish