Yozma savollar uchun namuna

Bu so‘zni eshitib, Sultonxon dimog‘i chog‘ bo‘lib otlanib, Huroyimga qarab, martini burab, 
uzangiga oyog‘ini tirab: «O‘n to‘rt yilda kelaman», – deb bir so‘z aytib turgan ekan”
. Berilgan 
matndan frazeologik birlik(lar)ni aniqlang va frazeologik tahlil qiling. 
Javob: Ushbu matnda bitta frazeologik birlik qo'llangan: "Dimog'i chog' bo'lmoq". 
Ma'nosi: kayfiyati yaxshi, xursand. 
Shavkat Rahmatullayevning "O'zbek tilining izohli frazeologik lug'ati"da bu iboraning bir nechta 
sinonimlari, antonimlari va variantdoshlari keltirib o'tilgan. 
Sinonimlar: bahrini ochmoq - bahri ochilmoq, Kayfi chog' bo'lmoq, yuzi yorishmoq. 
Variantdoshlari: ko'nglini ochmoq, ko'ngli ochilmoq. 
Antonimlar: dili siyoh bo'lmoq - hafa bo'lmoq, ko'ngli qora bo'lmoq, ko'ngli buzilmoq, qovog'idan 
qor yog'moq, qovog'ini solmoq. 
Ushbu parcha "Rustamxon" dostonidan olingan bo'lib, "Dimog'i chog' bo'lmoq" iborasi Sultonxon 
obrazining kayfiyatini obrazli darajada ifodalashda qo'llanilgan. 
8.“G‘orda yotar edi, xurrakni baland tortar edi, botmon nosvoyni to‘rt bo‘lib otar edi, yurish-
turishi odamlarga xatar edi, ne er yigitlarni ikki pulga sotar edi, yaxshilikni uch pulga olmay, 
qayerda yomonlik bo‘lsa, izlab yetar edi, qanday odam ko‘rsa, bu kampirdan hazar qilib uzoqqa 
ketar edi, yomonlik izlab borgan odamning ishi mastondan bitar edi”
. Berilgan matndan 
ko‘chimlarni toping. 
9.“Ikki oyim Momogulni ko‘ngliga olib, so‘roqlab borib qoldi. Huroyimning ustidan bir so‘z aytib 
turgan ekan”
. Berilgan matndan frazeologik birlik(lar)ni aniqlang va frazeologik tahlil qiling. 
Javob: Ushbu parchada bitta frazeologik birlik qo'llanilgan: "Ko'ngliga olmoq". 
Ma'nosi: o'ylamoq, yodlamoq, eslamoq. 
Shavkat Rahmatullayevning "O'zbek tiling izohli frazeologik lug'ati" da ushbu iboraning bir 
nechta sinonimlari, antonimlari va variantdoshlariga namunalar keltirilgan. 
Sinonimlar: ko'ngliga kelmoq, ko'ngliga keltirmoq. 
Variantdoshlari: xayoliga kelmoq - xayoliga keltirmoq, xayolidan o'tmoq. 
Antonimlar: Xayoldan ko'tarilmoq 
10“Rustam ov kunlarining birida oʻtovga bogʻlab qoʻyilgan xushsurat qizni koʻrib qoladi va 
uning ajdarga yemish uchun turganligidan xabar topadi”
. Berilgan matnni morfologik tahlil 
qiling. 
11“Ajdar zulmidan xalos boʻlgan Bujul yurti Rustamni shohlikka koʻtaradi va Oftoboyim bilan 
toʻyini qilib uylantirib qoʻyadi”
. Berilgan matnni sintaktik tahlil qiling. 
12“Maloyik suratli, gul yuzli dilbar,Seni koʻrgan odam boʻlar beqaror.Oy-u kundan ziyod sening 
husning bor, Ne qildi seni boylab giriftor?” Ushbu parchani badiiy tahlil qiling.
13“Rustam otasini chopibdi” degan, Lanqa gapni, qoʻzim, oʻzingga olma”. Berilgan matnni 
leksik tahlil qiling.
14“Bilga To‘nyuquq – ban. O‘zum Tabg‘ach alinga qilintim”
. Matnni sintaktik tahlil qiling. 
15“…қағани алп армис, айғучиси билга армис”. 
Mazkur matnni leksik tahlil qiling. 
16“Kul Tigin bo‘lmasa, butunlay o‘lar edingiz. Inim Kul tigin vafot etdi, vujudim alam chekdi. 
Ko‘rar ko‘zim ko‘rmayotganday, bilar aqlim bilmayotganday bo‘ldi, jonim azobda qoldi”
. 
Matndagi fe’llarni morfologik tahlil qiling. 
17“Qozikalonlar turib aytdi: «Gumonaning tufaylidan mamlakatni Huroyimni so‘ramog‘i to‘g‘ri 
keladi». 
Mazkur matndagi yordamchi so‘z turkumini morfologik tahlil qiling. 

---

6 
18“
Xonim, eshit menday oyim arzini, So‘ldirmagin bunda gulday tarzini, Mergan otar 
dayrobotning g‘ozini, Xonim, ongla Huroyimning so‘zini
”. Matnni leksik tahlil qiling. 
19“Men bilmayman sening qaytar vaqtingni, Aytgin, to‘ram, necha vaqtda kelasan?”.
Ushbu 
matnni sintaktik tahlil qiling. 
20“