Yosh tadqiqotchilar ilmiy-amaliy konferensiyasi materiallari

Foydalanilgan adabiyotlar:
1) F.I. Xaydarov, N. I. Xalilova " Umumiy psixologiya " T - 2010 92-167
182 betlar
2) E. Gʻ. Gʻoziyev " Umumiy psixologiya" 1-kitob T- 2002 82-84 betlar
3) P. I. Ivanov, M. I. Zufarova " umumiy psixologiya " T - 2002. 126-164
betlar
4) M. G. Davlatshin, S. M. Toʻychiyeva " umumiy psixologiya " T - 2002.
102 bet
5) Oʻzbekiston Milliy ensikloprdiyasi ( 2000- 20005 )
6) www.Ziyonet.uz
TANADA DARD BO'LGANDA- DAVONI QALBDAN BOSHLANG
Termiz davlat universiteti Ijtimoiy fanlar
fakulteti amaliy psixologiya ta'lim yo'nalishi talabasi
Rahimova Mamlakat Akram qizi
Annotasiya: o'zining ruhi(joni) bilan bo'lgan aloqaning yo'qolishi.
Kalit so'zlar: ong, sabab, natija, disgormaniya, qo'rquv.
Аннотация: свой охотно(дух) имеющий отношение связь прервалась.
Ключевые слова: сознание, подоплеку, польза, дисгормания, страх.
Annotation: The loss of contact with his soul.
Keywords: ong, cause, the result, dysphoria, fear.
Psixosomatika o'tgan asrning 50-yillarida jadal suratda maydonga chiqqan soha hisoblanadi. Insonning hissiyotlari, emotsiyalari, kayfiyatining jismoniy tanaga ta'sirini o'rganadi. Masalan: inson jahli chiqqanda - Jigar no'to'g'ri ishlashni boshlaydi, qo'rqish- natijasida buyrak ish faoliyatida o'zgarish sodir bo'ladi, ichida gap qolib ketish, gapini ayta olmaslik natijasida- angina shishish holati kuzatiladi. Odamlar orasida 2xil kasalliklar mavjud. Bular birinchisi- nevroz (psixologik) jihatdan tashlanadi. Ikkinchisi - tana a'zosi ya'ni tana bilan bog'liq jismoniy holat kasalliklari sanaladi. Qo'rquv, og'riq, stress- psixosomatik xarakterga ega. Oddiy misolda ko'rib chiqilganda, moslashish rasmiy va norasmiy bo'ladi. U qalbda, fikrda namoyon bo'ladi bundan keyin tanaga ko'chadi va reaksiya beradi. Insonlar yangi muhitga moslashish uchun oz bo'lsada o'zlarida qiyinchilik ko'radilar. Ya'ni ruhiyatga va tanaga og'irlik tushadi bu vaqtda shuning uchun, bular ichki kasalliklarga sabab bo'ladi. Demak, asl mohiyati nimadan? deydigan bo'lsak, kasallikga sabab bo'ladi- harakat qilmaslik uchun bahona, ish qilmaslik uchun bahona, o'zinikini o'tkazish uchun bahona, fikrini o'tkazish uchun bahona. Bular o'zlari bilmagan holda yaratgan sharoitlari hisoblanadi. Insonning fikrlashi va asabini da'volamasdan turib, uning tanasini da'volab bo'ladimi? Qandli diabet kasalligi - hayotdan lazzatlanish kam bo'lganligi uchun, Gipertoniya - qon bosimi oshishi muammoni hal qila olmasa, yechim topa olmasa vujudga keladi. Karl Byuller davrida: agar sizda birorta simpton bo'lsa, bu siz nimanidir noto'g'ri qilayotganingiz sabab o'zizga keraksiz narsa (yukni) olyapsiz. Ya'ni agar kasallikga sabab bu sizning fikringiz bo'lsa uni to'g'irlamay turib hech narsaga erishib bo'lmaydi. Yana bir nechta kasalliklarni ko'rib chiqamiz: allergiya - sabab o'z kuchini tan olmaslik, o'z imkoniyatlaridan foydalanmaslik yoki atrof - muhitni boricha qabul qila olmaslik. Yechim: qo'rquvni yengish, xotirjamlikga erishish. Uyqusizlik - hayotga undagi odamlarga ishonmaslik. Yechim: inson o'tgan kuni bilan hotirjam xayrlashib, keyingi kunga ishonch bilan qadam qo'yish. Bronxit - 20, 30 yaillab azob berib kelishi mumkin sabab: oiladagi qaynoq hayot ya'ni buning ichiga urish, janjal, so'kish hattoki va yana buni oqibatida haddan ziyod yopininb olish o'z doirasida qolib ketish. Yechim: dunyoni boricha tan olish har bir narsani to'g'ri qabul qilish, Masalan: limon juda ham nordon, qalampir ham juda achchiq lekin biz ulardan baribir foyadalanamiz qisman me'yorda. Bular hammasi o'z o'rnida. Uyda janjal bo'lyapdimi demak, siz ham shu narsaga moyilsiz bu hammasi bekorga emas. Endilikda to'g'ri qabul qilish qoldi faqat. Keyingi kasallik varikoz- sabab odam o'ziga yoqmaydigan holatda bo'lish u ko'p narsa qilmaydi lekin ko'p og'irlik go'yoki uning yelkasiga tushganday seziladi. Yechim: yaratganni tan olish, barchasini o'z joyiga qo'yish va faqat u taalluqli bo'lgan narsalar chegarasini hosil qilish. Gripp - atrofdagilarni yoqimsizligi, fikrlar, qo'rquv, hisob-kitob raqamlarga ishonib qolishi. Yechim: insonning o'z fikri bo'lishi, hammaning fikriga ilinib ketmaslik, hayot faqat hisob -kitob va raqamlardan tashkil topgan Deb o'ylamaslik. Diareya - qo'rquv, tan olmaslik o' zidan qochish. Yechim: barcha narsalarni qabul qilishni o'rganish ko'nikish. Ortiqcha vazn - himoyalanish kuchli bo'lgan insonlarda, hissiyot haddan ziyod ko'p bo'lsa, kechira olmaslik, alamli yurish (ich- ichidan). Yechim: yaratganga tavakkal qiish, uning himoyasiga ishonish. Duduqlanish - umidsizlik, o'z fikrini bildira olmaslik, yig'lashga ta'qiq borligi bunda yig'laganda yo'q deyish yoki tinchlantirish emas, shunchaki bola yig'laganda uni tayoq bilan qo'rqitish shu yo'l bilan unda ta'qiq paydo qilamiz . Yechim: inson o'zi uchun turib bera olishini bilsin. Shu narsaga sharoit yaratish kerak. U yoqtirgan odamlari va ishlari bilan shug'ullanishni ko'paytirishi kerak bo'ladi. Shunday voqea keltirigan: qadimgi paytlarda hali psixologik va tibbiy bilimlar hozirgidek shakllanmagan paytda bir hukmdor tanasida toshmalar paydo bo'libdi. Da'volash uchun shuncha harakat qilibdi mol dunyosi va xazinasini sarflabdiki, ammo bo'lmabdi shunda, bir chekka qishloqda daryo bo'yida kulbada tabib borligini va u hamma kasalni tuzata olishi haqida bilib boribdi eshikni taqillatsa, uning xizmatkori eshikni ochibdi hukmdor endi dardini aytib boshlagan ekan hamki, eshik yopilib u ichkariga kirib ketibdi va birozdan do'ng chiqib daryoga cho'milishi kerakligini aytibadi. Hukmdor jahli chiqib, tabib meni ko'rishi kerak edi, choy taklif qilishi va asboblari bilan tekshirib men uchun sehrli bir malham aytishi kerak edi Deb jahl bilan ketayotsa, ortidan xizmatkori kelib oddiygina daryoga cho'milishi va bundan u hech qanday ziyon ko'rmasligini tushuntiribdi. Hukmdor bu ishni bajaribdi va uyiga qaytibdi bir haftalik yo'l bosib uyiga kelganda ayoli uning sog'ayib ketganligini ko'rib hayratda so'rabdi. U esa shunday javob qilibdi: “men tuzuk bo'lganligim uchun tuzalib qoldim" dedi. Bu gapning ostiga shu ma'no yashirinki, hukmdor hamma bilan juda yaqin aloqada bo'lgan buni natijasida uning tanasi qarshi reaksiya bergan shuning uchun ham boshqa da' volarga tuzalmagan. Tabib uni yoniga umuman yaqinlashtirmay da'voladi chunki uning tanasiga shu kerak edi. Oddiy bo'lib sezilgan bu usulni faqat his qilish kerak. Odamlar tanasidagi kasallikni dori- darmon bilan da'volashda o'rganib qolishgan. Zeroki, bu narsa har doim ham natija bermaydi. Tanaga qab qilinayotagn dorilar bir tarafga foydali bo'lsa, ikkinchi tarafga ziyon bo'lib ishlaydi.
Tadqiqotlarga ko'ra, shu narsa ma'lum bo'lgan ya'ni tekshirib ko'rilgan keksa yoshlilar orasida eng kuchli da'volash usullaridan foydalanib, kuchli preparatlardan va eng kuchli yosh shifokorlar yordamida g'amxo'rlik qilingan. Lekin ularga so"z ta'siri bo'lmagan hech qanday ertangi hayotga intilishda o'zlarida harakat bo'lmagan. Yana bir guruh keksalar orasida dori-darmon unchalik kuchli emas lekin qo'llab- quvvatlash va rag'batlantirish, o'z kuchiga bo'lgan ishonch yetarli darajada berib borilgan natijada birinchi guruh keksalari ikkinchi guruh keksalariga nisbatan kam umr ko'rishgan. Xalq orasida ham ko'pchilik kuzatuv ostida shu narsa ma'lum qilingan. Endigina o'qishni bitirib, shifokorlik qilayotgan yoahlarning oldiga borgan vaqtda ular ko'pdan- ko'p dori tavsiya qiladi. Keyinchalik, yoshi kattaroq shifokorlarga borgan vaqtda ular bitta yoki ikkita dori yozadi Nima uchun bunday deb o'ylaysiz? Ular keyinchalik tushunib yetishyapdi faqat dori bilan ko'p narsaga erishib bo'lmasligini shuning uchun ham uning joyiga tongda sayrga chiqing degan gapni afzal ko'rishadi. Xuddi shu narsa psixologik va tibbiy bilim doim yonma- yon yurishini va somatik holatlar hech qachon rad etilmasligini isbotlaydi.