Yangiasr avlopi

314

Jek  London

Mana nihoyat, Martin tamomila mushkul ah- 

volga  tushib  qolgan  paytda  to‘satdan  nashriyot 

mashinasining yurishi o‘zgardi.  Yo uning biron­

ta  murvati  o‘midan  chiqib  ketgan,  у о  uncha- 

lik  yaxshi  moylanmagan  bolsa  kerak,  har  hol- 

da,  kunlarning  birida  ertalab  pochtachi  muhr- 

langan  kichkina  bir  konvert  olib  kelib  berdi. 

Martinning  ko‘zi  konvertning  bir  chekkasidagi 

«Transkontinental  oylik jurnali»ning  shtampiga 

tushdi.  Uning  yuragi  o^nab,  keyin  bo‘shashib 

ketdi,  tizzalari  qalt-qalt  qilib  titray  boshladi.  U 

o'z xonasiga kirib,  qolidagi  ochilmagan konvert 

bilan  karavotiga  o‘tirdi,  shu  payt  odamlarning 

quvonchli  xabardan  qanday  olishlarini  juda 

aniq tasawur qildi.

Albatta, bu quvonchli xabar bolishi kerak edi. 

Bunday  kichkina  konvertga  qolyozma  sig‘ishi 

mumkin  emasdi.  Martinning  esida:  «Trans­

kontinental  oylik jumali»ga  besh  ming  so'zdan 

iborat  «Qo‘ng‘iroq  sadosi»  ismli  «dahshatli»  hi- 

koyasini  yuborgan  edi.  Modomiki,  eng  yaxshi 

jumallar  qolyozmani  qabul  qilish  bilan  muallif 

haqini  tolashar  ekan,  aftidan,  bu  konvertdagi 

narsa chek bolishi kerak.  Bir so‘zga ikki syent- 

dan bolsa, mingta so‘zga yigirma dollar; demak, 

konvertda  yuz  dollarga  yozilgan  chek  yotibdi. 

Yuz  dollar!  Martin  konvertni  yirtarkan,  qarzla- 

rini  xayolan  hisoblab  chiqdi:  3  dollaru  85  sent 

baqqolga, 4.00 —

 qassobga; 2.00 —

 nowoyga; sab- 

zavot uchun -  5.00; hammasi  14.85. Undan ke­

yin ijara haqi -  2,50; yana bir oylik haqni oldin- 

dan to lash kerak -  2.50; yozuv mashinkasining 

ikki oylik ijara haqi -  8.00; bir oyligini oldindan

---

Martin  Iden

315

tolash  uchun  -   4.00;  hammasi  bolib 

Bundan  tashqari  garovga qotyilgan mollami  so- 

tib  olish  kerak:  soatga  -   5.50;  paltoga  -   5.50; 

velosipedga  -   7.75;  kostyumga  -   5.50  (60  foiz 

sudxo'rga- baribir emasmi!). Jami 56.10. Bu pul 

uning ko'zi oldida xuddi havoda yaltiroq raqam- 

lar bilan yozilganday namoyon boldi.  Agar ham 

uyning,  ham  mashinkaning  bir  oylik  haqini  ol- 

dindan to lab qoyilganini e’tiborga olinsa, qolgan 

43  dollaru  90  sent  miqdoridagi  pul juda  katta 

boylik edi.

Bu orada u, nihoyat, konvertni ochib, ichidan 

mashinkada  bosilgan  xatni  oldi.  Chek yo‘q  edi. 

U konvertni  silkitib  ko‘rdi, yoruqqa tutib  ko‘rdi, 

ko‘zlariga ishonmay yirtib qaradi.  Chek yo'q edi. 

Shundan keyin u xatni o‘qiy boshladi;  o‘qirkan, 

muharriming maqtov gaplari orasidan maqsad- 

ni anglashga,  nima uchun  chek yuborilmagani- 

ga izoh topishga urinardi.  Xatda izoh topilmadi, 

ammo u  shunday narsa o'qidiki,  u narsa xuddi 

momaqaldiroq  guldurosidek  Martinni  gangitib 

qotygan edi. Xat qolidan tushib ketdi. Ko‘zlari ti- 

nib,  boshini  «tappa» yostiqqa tashladi va  titrab- 

qaqshab ko‘rpani ustiga tortdi.

«Qo‘ng‘iroq  sadosi»  uchun  besh  dollar.  Besh 

ming so'zga besh dollar! Bir so‘z uchun ikki sent 

o‘rniga o'n  so'zga bir sent!  Yana,  bosilgan zaho- 

ti  chek yuboriladi,  deb  xabar  qilgan  noshiming 

hikoyani  osmonga  ko‘tarib  maqtaganini  aj^t- 

maysizmi?  Bundan  chiqdi,  Martinning  hamma 

bilganlari -  eng kami bir so'zga ikki sent tolay- 

dilsir  deganlari  ham,  qolyozma  qabul  qilinishi 

bilan  gonorar  tolanadi  deganlari  ham  yolg'on

31.85.

---