Yangiasr avlopi

316 

Jek  London

ekan-da.  Hammasi  puchak  gaplar  ekan,  Mar­

tin  esa laqqa tushib ishonib yuribdi.  Buni ilgari 

bilganida yozmagan bolardi.  Ishga kirardi -  Ruf 

uchun  ishlardi.  U  qanchadan-qancha  vaqtini 

yozuv  ishiga  sarflaganini  o^lab,  sochlari  tikka 

boldi.  Shuncha urinishlari, faqat o'nta so‘zga bir 

sentdan  haq  olish uchun  ekan-da!  Gazetalarda 

yozilishicha, yozuvchilar uchun yaratilgan bosh­

qa  ajoyib  imkoniyatlar va boshlariga yogllayot- 

gan izzat-hurmatlaming hammasi ham, bundan 

chiqdi  gazetachilaming  uydirmalari  ekan-da. 

Yozuvchilik  kasbi  haqidagi  boshqa  odamlardan 

eshitgan  gaplaming  hammasi  noto‘g‘ri  chiqdi. 

Mana da1-':  «Transkontinental oylik jumali»ning 

bir soni _ igirma besh sent turadi, uning chiroyli 

muqovada chiqishi eng yaxshi jumallardan biri 

ekanligidan dalolat beradi. Bu Martin Iden tug‘il- 

masdan ancha ilgari chiqa boshlagan ко Tina va 

baobro' jumal  edi.  Uning ;muqovasida  hamisha 

butun  dunyoga  mashhur  bolgan  bir  yozuvchi- 

ning «Transkontinental oylik jumali»ning buyuk 

vazifalan  haqida  aytgan  hikmatli  gapi  bosilib 

chiqadi; mazkur mashhur adib о‘zinin g faoliyatini 

shu jumal sahifalarida boshlagan edi.  Kelib-ke- 

lib,  mana  shu  buyuk vazifalardan  ilhomlangan 

jumal besh ming so‘zga besh dollar tolamoqchi! 

Shu  payt,  Martinning  esiga  o‘sha  hikmatli  gap 

muallifining begona yurtda qashshoqlikda vafot 

etgani tushib qoldi-yu, buning hech taajjub qila- 

digan yeri yo‘q, degan qarorga keldi.

Ha.  Uni laqillatishgan.  Gazetalar yozuvchilar- 

ning  gonorarlan  haqida rosa vaysashgan  ekan, 

и  esa  shu  tufayli  ikki yil vaqtini bekor  о‘tkazib

---

Martin  Iden

317

yubordi! Endi yetar. Endi u bir satr ham 

di!  U  Rufning xohishiga,  atrofidagi  odamlaming 

xohishiga qarab ish tutadi -  ishga kiradi. Birdan 

Martinning esiga Jo -  allaqayerlarda, bekorchilik 

yurtida  daydib  yurgan  Jo  tushib  qoldi.  Martin­

ning unga havasi kelib, xo'rsinib qoydi. Kundalik 

o‘n to'qqiz soatlik ish birdan o‘z ta’sirini ko'rsat- 

di.  Lekin  Jo  oshiq  emas,  muhabbat  yuklagan 

mas’uliyatdan  xoli  edi-da,  shunga  ko‘ra,  bekor 

yurib,  olamni  kezishi  mumkin  edi.  Lekin  Mar­

tin  nima  maqsadda  ishlashini  biladi,  shuning 

uchun ham u ishlaydi.  Ertagayoq tongdan turib 

ish  qidira  boshlaydi,  ertagayoq  Rufning  oldiga 

borib,  turmush  tarzini  о‘zgartirmoqchi  bolgani- 

ni,  otasining  kontorasiga  ishga  kirishga  tayyor 

ekanligini aytadi.

Besh ming so‘zga besh dollar, o‘n so‘zga bir sent

-  san’atning bozordagi bahosi mana shu! Buning 

zamirida  yotgan  adolatsizlik,  boliton,  razolat 

Martinga  orom  bermasdi.  3.85  raqami  (baqqol- 

ga  qarzi),  yumuq bolsa  ham,  ko'zlariga ko'rinib 

o'rtab  yuborardi.  Martinning eti uvusha,  suyak- 

lari  zirqirab  og‘riy  boshladi.  Ayniqsa,  beli  sirqi- 

rardi.  Uning boshi ham, ensasi ham og‘rir, hatto 

bosh chanogl ostida miyasining o‘zi ham og'riyot- 

ganday  tuyulardi;  ayniqsa,  peshanasining  og'ri- 

ganiga chidab bolmasdi. Ko'zi oldida esa, hamon 

o'sha  shafqatsiz,  beomon  3.85  raqami  yaraqlab 

turardi.  Martin  bu  g'ashga  teguvchi  sharpadan 

xalos bolish uchun ko'zini ochgan edi, lekin qu- 

yoshning  yorqin  shulasi  qattiq  og'ritib  yubordi; 

yana ko'zini yumib olgan edi, 3.85 raqami awal- 

gidek yaraqlab ko‘rina boshladi.

yozmay-

---