Xudoyberganova zarofat zahidovna xojibekova zilola shavkat qizi

5.Keynschilik nazariyasining keyingi rivojlanishi 
O’zining 1936 yilda chop etilgan, 
- "Ish bilan bandlik, foiz va pulning umumiy nazariyasi" 
mashxur kitobida Djon Meynard Keyns klassik yondashishdan bosh tortdi, aylanish tezligining 
doimiy ekanligi to’g’risidagi va pulga bo’lgan talab nazariyasini ishlab chiqdi , protsentli 
stavkalarning rolini alohida e’tiborga olib, bu pulga bo’lgan talab nazariyasi likvidlikni ustun 
ko’rilishi deb nomlanadigan nazariya“nega aholi pulni ushlab turadi?“ degan savolga javob beradi. 
U taxmin qildiki pulga talab 3 ta sabab orqali izohlanadi : transaksionli, spekulyativ va 
ehtiyotkorlik motivi
37
. 
Transaksion motiv
Klassik yondashishga ko’ra aholi pulni almashinish vositasi sifati o’zida ushlab turadi (har 
kungi transaksion amallarni bajarish uchun).
Klassik yondashish amaliga ko’ra Keyns ta’kidlab o’tdiki pulga bo’lgan talabning bu tarkibi 
avvalambor transaksiya darajasi bilan belgilanadi. Klassiklarning 
fikriga qo’shilgan holatda 
transaksiya darajasi daromadga proporsional, Keyns taxmin qilar ediki pulga bo’lgan talabni 
tashkil qiladigan transaksiya daromadga proporsional. 
Ehtiyotkorlik motivi
37
The economics of money, banking and financial markets / Frederick S. Mishkin, European 
edition, 2013. Page 449.

---

181
Klassiklarnnig nazariyasidan tashqariga chiqqan holda Keyns aniqladiki odamlar har kungi 
ehtiyojlarini bajarishdan tashqari kutilmagan vaziyatlar uchun ham pulni saqlashadi. Faraz qilamiz 
siz avaldan stereosistema sotib olmoqchisiz va u sotiladigan do’konni topdingiz ham deylik u 
protsentga sotilar ekan.. Agar sizda 
kutilmagan vaziyatlar uchun pul bo’lsa siz uni hoziroq sotib 
olasiz, agar bunday pul bo’lmasa siz sotuv imtiyozlaridan foydalana ololmaysiz. Kutilmagan 
vaziyatlar uchun bo’lgan pullar bundan ham yoqimsizroq tovarlarni va xizmatlar uchun ham kerak 
bo’lib q
olishi mumkin misol uchun avtomobil remonti uchun yoki davolanish uchun. 
Keyns taxmin qilardiki, pul miqdori kutilmagan vaziyatlar uchun, avvalombor kutilayotgan 
transaksiya amallarining darajasiga bog’liq, kutilayotgan transaksiya darajasi esa daromadlar
ga 
proporsional.