Xudoyberganova zarofat zahidovna xojibekova zilola shavkat qizi

4. Keynsning likvidlikning afzal ko’rilishi nazariyasi
 
 
Miqdoriy pul nazariyasida pulning sotib olish qobiliyati va baho darajasi muomaladagi pul 
miqdori bilan belgilanadi. Miqdoriy pul nazariyasining asoschisi fransuz iqtisodchisi J.Boden 
Pulning miqdoriylik nazariyasi klassik maktab iqtisodchilari 
tomonidan XIX-XX asr boshlarida ishlab chiqilgan edi va umumiy 
daromadnini nomimal qiymatini aniqlashga bag‘ishlangan edi. Bu 
nazariya berilgan umumiy daromad miqdorida qancha pul 
mavjudligini izohlashi bois, u pulga talab nazariyasi ham 
hisoblanadi. Ushbu nazariyaning eng muhim hususiyati shundaki, u 
foiz stavka pulga bo‘lgan talabga ta’sir etmaydi deb ta’kidlaydi
1
. 

---

176
(1530 
–
1596) hisoblanadi. Keyinchalik ushbu nazariyani ingliz iqtisodchilari D.Yum (1711 
–
1776) va Dj.Mil (1773 
–
1836), shuningdek fransuz Sh.Monteske (1689 
–
1755) rivojlantirdi.
D.Yum Angliyaga XVI 
–
XVII asrlarda Amerikadan katta hajmda nodir metallarning 
kiritilishi natijasida baholarni ortib ketishini kuzatib: “pulning qiymatini uning miqdori belgilaydi” 
degan ta’limotini ilgari sur
adi.
Miqdoriy pul nazariyasining dastlabki vakillari pulni faqat to’lov vositasi sifatidagi 
vazifasiga e’tibor qaratadi, ularning fikricha pul va tovar ayirboshlash jarayonida uchrashishi 
natijasida pulning qiymati aniqlanadi degan noto’g’ri g’oyani ilga
ri suradilar. Shuningdek, 
ularning ta’limotidagi ikkinchi kamchilik muomalaga chiqarilgan barcha pullar muomala 
jarayonida ishtirok etadii deya ishonishlaridir. Haqiqatda esa ob’ektiv iqtisodiy qonunlar 
muomalaga zarur bo’lgan pulning miqdorini aniqlaydi. Bu bilan ular pulning jamg’arma, to’lov 
vositasi kabi funksiyalarini e’tibordan chetda qoldirishadi.
Kredit va qog’oz pul muomalasiga asoslangan miqdoriy pul nazariyasining zamonaviy 
sharoitdagi talqini yirik iqtisodchi olimlar L.Marshall, I.Fisher, G.Kassel, B.Xansen, 
M.Fridmanlarning asarlarida bayon etilgan.
Ularning miqdoriy pul nazariyasi ikkita yo’nalishdagi ta’limotga asoslangan bo’lib:
–
birinchisi, I.Fisher va M.Fridman boshchiligidagi monetaristlarning “tranzaksion variant” 
ta’limoti;
–
ikkinchisi, A.Pigu boshchiligida angliya Kembrij maktabi vakillari, ikkinchi jahon 
urushidan keyin esa D.Patinkinning “kassa qoldig’i” konsepsiyasi ta’limoti hisoblanadi.