Xoshimov, S. Saidaxmedov elektr yuritma

inersiya momenti
uni o‘tkinchi 
jarayonlarda o‘zini tutishini ko‘rsatadigan asosiy parametrlaridan 
biridir. Ayrim aylanuvchi detallarning inersiya momentini ular- 
ning geometrik o‘lchovlari orqali aniqlash mumkin. Lekin bu 
ancha murakkab usul hisoblanadi. Elektr dvigatel rotori uchun bu 
usulni qo‘llab bo‘lmaydi. Chunki rotor murakkab shaklga ega 
bo‘lgan elementlardan va turli xil materiallardan tashkil topgan. 
Shuning uchun inersiya momenti tajriba yo‘li bilan aniqlanadi va 
kataloglarda keltiriladi. Inersiya momentini salt yurish isroflari va

---

o‘z-o‘zidan to‘xtash egri chizig‘i bo‘yicha aniqlash mumkin. 
Buning uchun salt yurishda dvigatel ma’lum tezlikkacha chiqarib 
o‘chirib qo‘yiladi va ossillograf yordamida c o = /(/) egri chizig‘i 
olinadi. Shundan so‘ng salt yurish isrofi tezlikning turlicha 
qiymatlari uchun aniqlanadi va 
Ms,yu,
=/(ffl) egri chizig‘i quriladi.
Yakor zanjirini o ‘chirib qo‘yib tormozlash rejimida harakat 
tenglamasini quyidagicha yozish mumkin:
Msy = Jdco/dt
,
bu yerdan
J
 = 
-Msy/(d(o/df}.
 
(5.1)
Tizimning inersiya momenti elektr yuritma dinamikasiga 
katta ta’sir ko‘rsatadi va harakat tenglamasiga kiruvchi elektr 
mexanik vaqt doimiysini aniqlaydi:
Мл-Мч
 = 
J-dw/dt.
 
(5.2)
Dvigatel momentini tezlikning chiziqli funksiyasi deb qabul 
etib, quyidagini olamiz:
Mqt
 -c© - Mq= 
J-dai/dt.
 
(5.3)
bu yerda: 
Mq,
- rotor qo‘zg‘almay turgandagi moment yoki qisqa 
tutashish momenti: 
Mq
- qarshilik momenti (statik moment) bu 
yerdan: