Xoshimov, S. Saidaxmedov elektr yuritma

Savol va topshiriqlar
1. Assinxron dvigatel mexanik tavsifming tenglamasi qanday 
ko‘rinishga ega?
2. Kritik sirpanish va kritik moment deganda nimani tushu- 
nasiz? Ulaming tenglamasini yozing.
3. Statorga berilayotgan kuchlanish o‘zgartirilsa, assinxron 
dvigatelning mexanik tavsiflari qanday ko‘rinishga ega bo‘ladi?
4. Stator zanjiriga aktiv va induktiv qarshilik kiritilganda 
mexanik tavsif qanday ko‘rinishga ega bo‘ladi?
5. Rotor zanjiriga q o‘shim cha qarshilik kiritilgandagi m exa­
nik tavsiflam i chizing.
6. Rotor zanjiriga aktiv va induktiv qarshiliklami ulash sxe- 
masini tasvirlab bering.
7. Rotorga aktiv va induktiv qarshilik kiritilib dvigatelni 
ishga tushirayotganda statordagi elektrmagnit moment va tok 
qanday o ‘zgaradi?
8. Assinxron dvigatelni tormozlashning qanday usullarini 
bilasiz?
9. Energiyani tarmoqqa qaytarib tormozlashni tushuntirib 
bering. Tormozlashning mazkur usulida assinxron dvigatelning 
mexanik tavsiflari qanday ko‘rinishda bo'ladi?
10. Assinxron dvigatel o‘qida aktiv va reaktiv statik moment 
boMganda teskari ulab tormozlash sxemasini va mexanik tavsif- 
larini chizib ko‘rsating.
11. Assinxron dvigatelni dinamik tormozlashda stator chul- 
g ‘amlari qanday ulanadi?
12. Dinamik tormozlashdagi mexanik tavsiflami chizib ko‘r- 
sating.

---

13. Assinxron dvigatel tezligini rostlash usullarini tushuntirib 
bering.
14. Chastota o‘zgartgichlarining funksional sxemasini chizib 
ko‘rsating.
15. Sinxron dvigatel mexanik tavsifini chizing.

---

V bob. E L EK TR YURITMALARNING 
PARAM ETRLARI VA TUZILISH 
SXEMALARI
5.1. INERSIYA M OM ENTI VA EL EK TR MEXANIK 
VAQT D O IM IY LIG I
Zamonaviy elektr yuritma murakkab elektromexanik tizim 
bo‘lib, bunda ishlash rejimini o‘zgarishi fizika qonunlari asosida 
turli jarayonlarda kechadi. Bu jarayonlar dvigatelni qizishga va 
natijada uning parametrlarini o‘zgarishga olib keladi.
0 ‘tkinchi jarayonlarni to‘la tahlil etish ancha murakkab ma- 
sala bo‘lib, uni yechishda tizimning tavsiflari va bog‘lanish- 
laming nochiziqligi masalani yanada murakkablashtiradi. Amalda 
o‘tkinchi jarayonlarni tadqiq etishda dinamikaga kamroq ta’sir 
etadigan ikkilamchi omillar hisobga olinmasa, masala ancha 
soddalashadi. Bu holatda tavsiflami chiziqlashtirish va parametr- 
lami o ‘zgarmas deb qabul qilish mumkin.
Krivoship-shatunli mexanizmlar, robotlarda, elektr mashina 
magnit zanjirining to‘yinish zonasida ishlayotganda va h.k. hol­
larda parametrlari o‘zgarishi mumkin.
Mazkur bobda elektr yuritmalarda mexanik va elektrmagnit 
jarayonlaming kechishini belgilaydigan asosiy parametrlar ko‘rib 
chiqiladi. Bu birinchi navbatda, yuritmaning inersiya momenti, 
konturlar va chulg‘amlaming aktiv va induktiv qarshiliklaridir.
Elektr mashina qurilmasining