Xorijiy filologiya fakulteti



Download 36,44 Kb.
bet1/6
Sana12.07.2021
Hajmi36,44 Kb.
#117009
  1   2   3   4   5   6
Bog'liq
“Lirik, epik, dramatik turlarda kompozitsiya”


O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O`RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

MIRZO ULUG`BEK NOMIDAGI O`ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI

XORIJIY FILOLOGIYA FAKULTETI

5120101-FILOLOGIYA VA TILLARNI O`QITISH: O`ZBEK TILI YO`NALISHI

KURS ISHI

Mavzu: “Lirik, epik, dramatik turlarda kompozitsiya”



BAJARDI: 115-“A” guruh

talabasi Sattorov Rustam

TEKSHERDI: Asadov Maqsud

TOSHKENT-2020

Mavzu: Lirik, epik, dramatik turlarda kompozitsiya

Reja:


Kirish:

  1. Adabiy asarlar kompozitsiyasi.

Asosiy qism:

  1. Lirik asarlarda kompozitsiya.

  2. Epik asar kompozitsiyasi.

  3. Dramatik asarlarda kompozitsiya.

Xulosa:

  1. Badiiy asarlarda mazmun-mohiyatni yoritib berishda kompozitsiyaning muhimligi.

Kompozitsiya (lot. Compasitio – tuzib chiqish, tartibga solish ) – aniq g`oyaviy-badiiy niyat taqazosiga ko`ra badiiy unsurlarning asar toqimasidan joy olishi, asar qismlari, boblari va epizodlarning o’rinlashish tartibi, obrazlarning bir tizimga uyushuvi, ularning o’zaro muomala-munosabatlarining ifodalanish tartibi, tasvir vositalarining muayyan nmaqsadga xizmat qilishi, tasvirda muvofiqlik va me’yordir. Qisqasi kompozitsiya yozuvchi niyati asosida asar badiiy to`qimasining tuzilishi.

Kompozitsiya deganda, tasvirlanayotgan birliklaming va nutq vositalarining badiiy asar matnidagi o‘zaro bog‘liqligi va joylashish (o‘rinlashish) tartibi tushuniladi. U o‘zida personajlar (sistemasi)ni joylashtirishni, syujet epizod (gr. epeisodion — begona, aloqasiz)larini taqqoslashni, voqea haqidagi tartibli xabarni tasvirlash usul larining o‘zgarishini, tasvirlanayotgan detallar va ifoda-tasvir vositalarining muvofiqligini, asarning qism, bob, bo‘lim, band, parda, ko‘rinish va sh.k. bo‘linishini jamg‘aradi. Darvoqe, «kompozitsiya — badiiy asarni tashkil etuvchi va intizomga bo‘ysundiruvchi kuch. Uning vazifasi biron-bir narsaning chetga chiqib ketishiga yo‘l qo‘ymaslik, ayni chog‘da, uning bir butunlikka birikishini nazorat qilishdir... Uning maqsadi barcha bo'laklar (parchalar)ni shunday joylashtirishki, ular alal-oqibat asar g‘oyasini to‘liq ifodalashga qodir bo‘lsinlar»'. Bu fikrlardan ko‘rinadiki, asar g‘oyasini ochishga xizmat qilmaydigan bironta obraz, bironta ko‘rinish, bironta xatti-harakat, bironta so‘z bo‘lmasligini badiiy kompozitsiya nazorat qiladi va shu xislati bilan go‘zallikda yagona olamni — badiiy asarni yuzaga kelishiga sababkor bo'ladi.

Kompazitsiya badiiy unsur sifatida tasvirlanayotgan hayot qonuniyati, yozuvchi dunyo qarashi, badiiy metod va uslub, g`oyaviy–badiiy niyyat, adabiy turlar va janrlar tabiati bilan tavsiflanadi. Shunga ko`ra, har bir san’at asarining o`ziga hos kompazitsiyasi bo`ladi. Chunonchi lirik asar kompazitsiyasi dramatik asar kompazitsiyasidan, dramatik asar kompazitsiyasi epik asar kompazitsiyasidan ajralib turadi. F. Engelsning uqtirishicha, lirik asar kompazitsiyasi uch tarkibiy qismdan iborat bo`ladi: birinchi qismda bosh goya, asosiy fikir ifodalanadi (teziz); ikkinchi qismda yordamchi g`oyalar, qo`shimcha lavhalar bilan bosh g`oya kengaytiriladi, chuqurlashtiriladi, asoslaniladi (antiteziz) va nihoyat, uchunchi qismda fikr va tuyg`ular doirasi yakunlanadi, bosh g`oya xulosalanadi (sintez). Shoir G`afur G`ulomning “Yigitlarga” she’rining kompazitsiyasi manashu nuqtai nazardan qaralsa, quyidagi manzara oydinlashadi: “Yigitlarga” she’ri yettita to`rtlik (murabba) band (yigirma sakkiz misra) dan iborat. She’r bandlari uch qism (teziz, antiteziz, sintez) ga ajratib o`rganiladi. She’rning teziz qismi – birinchi band, antiteziz qismi – 2-6 bandlar va sintez qismi – yettinchi band. She’rning tezisi:

Yigitlar xalqlarning maqtovi – ko`rki,

Naslning javxahari, davlat tayanchi,

Yurtning obodligi, to`ylar sababi,

Elning gurkirashi, fayzi, quvonchi.


Download 36,44 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish