Xo‘jalik yurituvchi subyektlarda joriy aktivlar naqdligi tahlili

Rа = (Fс : Aў) x 100,
Bu yerda:
Rа – aktivlarning rentabelligi;
Fс – sof foyda;
Aў– tahlil davridagi aktivlarning o‘rtacha o‘lchami.
Agar sof foydaning yoki netto-foydaning baho va to‘liq tannarx o‘rtasidagi farq hamda soliq to‘lovlari o‘lchamiga kamaytirilganligidan iborat ekanligi inobatga olinadigan bo‘lsa, aktivlarning rentabelligi faqat bozor konyunkturasiga bog‘liq bo‘lmasdan, balki foydadan olinadigan soliq summalariga ham bog‘liq ekanligi ma’lum bo‘ladi:
Sф = Bм - (Tм + Sт)
Bu yerda:
Sф– sof foyda;
Bм– mahsulot bahosi;
Tм– mahsulot to‘liq tannarxi;
Sт– soliq to‘lovlari.
Aktivlarning rentabelligi ko‘rsatkichi bir so‘mlik aktivlarga (XyuS ning butun mol-mulkiga) to‘g‘ri keluvchi sof foydaning miqdorini ko‘rsatadi va XYuS faoliyatining moliyaviy faolligini o‘zida aks ettiradi. Bu ko‘rsatkichning darajasi XYuS aktivlarining tarkibiy tuzilishiga – asosiy fondlar aktiv va passiv qismlarining, asosiy va aylanma kapital-ning nisbatiga – bog‘liq. XYuS asosiy kapitalidan foydalanishga tavsifnoma beruvchi muhim ko‘rsatkichlardan biri fond qaytimi hisoblanib, uni quyidagi formula yordamida aniqlash mumkin:
Fк= (Rм : Aф)

Bu yerda:
Fк – fond qaytimi;
Rм– realizatsiya qilingan mahsulot hajmi
Aф – asosiy fondlarning yillik o‘rtacha qiymati.
Asosiy fondlarning aktiv qismiga (dastgohlar, mashinalar, mexa-nizmlar va h.k.) qancha ko‘p asosiy kapital joylashtirilgan bo‘lsa va ular yil davomida qanchalik ko‘p aylanish sodir etsa, XYuS shuncha ko‘p foyda oladi. Aylanma aktivlar XYuS kapitalining eng faol elementi hisobla-nadi. Yil davomida ular aylanishining miqdori kapitaldan foydalanish-ning intensivlik darajasini ko‘rsatadi. XYuSning aylanma mablag‘lari eng faol “ishlovchi” kapitaldir. Shu munosabat bilan kapitalning faollik koeffitsiyenti alohida ahamiyat kasb etib, uni aniqlashni formula yor-damida quyidagicha aks ettirsa bo‘ladi: