Xitoy xalq respublikasidagi kam sonli millatlarnig hol-ahvoli, turmush tarzi, madaniyati, dini va bayramlari

XITOY XALQ RESPUBLIKASIDAGI KAM SONLI MILLATLARNIG HOL-AHVOLI, TURMUSH TARZI, MADANIYATI, DINI VA BAYRAMLARI

在中华人们共和国上少数民族的情况，生活，文化，宗教和节日。

Xitoy aholisi va millatlari

Xitoy millatlarining tili va harflari

Xitoy hududida ikki tilda dars o’tish

Urf odatlari

Dini

Yashah tarzi

Yunnan kam sm

Avtanom rayonlarda xitoy millatlari

Iqtisodi

Sanati

Diqqatga sazavor maskanlari

Milliy tibbiyoti va sportlari

Kam sonli millatlarning kiyimlari

Har bir millat haqida

Xitoy aholisi va millatlari

Xitoy aholisi nima uchun bunday ko’p? Davlatning aholisi bugunning o’zida ko’payib qolgani yo’q. Qadim zamonlardan boshlab allaqachon Xitoy davlat maqomiga erishib bo’lgan edi. XII asrga kelib, Xitoyning aholisi yuz millionga yetishga ulgurgandi, o’sha davrda butun dunyo aholisi esa to’rt yuz million edi. Bugungi kunda butun dunyo bo’ylab aholisi yuz milliondan oshadigan davlatlar miqdori 11 taga yetgan. Demak Xitoy ming yillardan buyon, aholisi jihatidan yetakchi o’rinda turadi. Lekin Birlashgan Millatlar Tashkilotining hisob-kitobiga qaraganda, 2025 yilga kelib Xitoy aholisi jihatidan karvonboshchilikni Hindistonga berib qo’yishi mumkin ekan.

Ayni damda Xitoyda bir milliard uch yuz milliondan oshiq aholi bo’lsa, ularning 70% ni o’n besh yoshdan ellik to’qqiz yoshgacha bo’lgan aholi tashkil etadi, 13 % ini oltmish yoshdan oshgan qariyalar tashkil etib kelmoqda.

Xitoy ko’p millatli mamlakatdir. Mamlakatdagi har bir millatning madaniyati Xitoy davlati madaniyatining bir bo’lagi hisoblanadi. Bugungi kunda, Xitoy Xalq Respublikasning hududi 96 000 000 kilometr kvadratni tashkil etsa, shu hududda statistik ma’lumotlarga qaraganda, jami hisobda 56 ta millat istiqomad qilib kelmoqda. Bularning ichidan aholisi jihatidan eng ko’pi Xanlar（汉族）bo’lib, ular butun mamlakat aholisining 91.5% ini egallaydi. Qolgan 55 ta millat aholisi jihatidan soni nisbatan kam bo’lganligi sababli “kam sonli millatlar” atamasi orqali yuritiladi. Bu millatlar butun Xitoy aholisi sonini 8.41% tashkil etadi. Kamchilik bo’lishiga qaramay Xitoyning 50-60% hududiga keng tarqalgan. Ular asosan mamlakatning chegara hududlarida, baland tog’larda, o’rmonlarda o’troqlashib yashashadi. Bularning ichidan Zhuang millati （壮族）aholisi jihatidan eng ko’pi sanaladi, ularning aholi miqdori o’n olti millionni tashkil qiladi. Ba’zi bir davlatlarning aholisiga tenglasha oladi. Aksincha, kam sonli millatlar orasida to’rt mingli aholiga ega Luoba millati (珞巴族) aholisi eng kamidir. Bundan ko’rish mumkinki, kam sonli millatlar orasida aholisi eng ko’pi eng kamidan to’rt ming barobar ko’pdir.

Kam sonli millatlar insonlarni o’ziga jalb eta oladi. Ularning kiyimlari, tili, musiqasi, oyoq kiyimi odamni lol qoldiradi. Ana shu kichik bir olamning shunday narsalari borki ular xitoyliklarnikidan juda katta farq qiladi..

Xatto xitoyda shunday millatlar borki ular tashqi dunyodan uzilib qolishgan. O’zlarining toza tabiat qo’ynida hayot kechirishadi. Misol uchun Tibet(西藏)da yashovchi Menba(门巴), Luoba (珞巴),aholisining turmush tarzini ko’plar bilmaydi. Ular sirli o’rmon va tepaliklarda yashashadi. Ular o’zlarining odatlarini o’zgartirib XX-asrning 80-yillarida tashqi dunyoga aralasha boshlaganlar. Mamlakatdagi kam sonli millatlarning 80% g’arbiy zonada o’z madaniyati bilan yashaydi. Ular o’zlarining ajoyib tabiati, sirli olami o’ziga tortadi va o’rganishga majbur etadi.

Xitoy Xalq Respublikasida quyidagi millatlar istiqomad qilishadi: Xan(汉族), Juang(壮族), Man(满族), Dungan(回族), Uyg’ur(维吾尔族), Tujia(土家族), Miao(苗族), Yi(彝族), Mog’ul(蒙古族), Tibet(藏族), Buyi(布依族), Tong(侗族), Yao(瑶族), Koreys(朝鲜族), Bai(白族), Hani(哈尼族), Qozoq(哈萨克族), Li(黎族), Day(傣族), She(畲族), Lisu(傈僳族), Gelao(仡佬族), Dongsian(东乡族), Lahu(拉祜族), Shui(水族), Va(佤族), Nasi(纳西族), Chiang(羌族), Tu(土族), Mulao(仫佬族), Xibo(锡伯族), Qirg’iz(吉尔克孜族), Davor(达斡尔族), Jingpo(景颇族), Janubiy Mao(毛南族), Sala(撒拉族), Bulan(布朗族), Tojik(塔吉克族), Achang(阿昌族), Pumi(普米族), Evenke(鄂温克族), Nuy(怒族), Jing(京族), Jidjou(基若族), Diang(德昂族), Boan(保安族), Rus(俄罗斯族), Yugu(裕固族), O’zbek(乌孜别克族), Menba(门巴族), Elunchun(鄂伦春族), Dulong(独龙族), Tatar(塔塔尔族), Heji(赫哲族), Gaoshan(高山族), Luoba(珞巴族)millatlaridir.