|
Raqobatbardoshlik deganda, individual iste’molchi aniq talablarini qondirish darajasi va uni xarid qilish va undan foydalanish xarajatlari darajasi bo‘yicha o‘xshash mahsulotlardan farqlanuvchi mahsulotlar tavsifining yig‘indisi tushuniladi.
Mahsulotning raqobatbardoshliligi - yuqori iste’molchilik xususiyatlari va texnik-iqtisodiy parametrlari tufayli raqobatchi firmalar taklif etgan boshqa o‘xshash tovarlar guruhidan ajralib turuvchi, xaridorlar tomonidan ajratib tanlangan qobiliyatdir.
Bozor tadqiqotining asosiy masalalaridan biri - bozordagi tovarlarning talab va takliflari o‘rtasidagi muqobil munosabatga erishishdagi sharoitlarni aniqlashdan iborat. Talab va taklifni tahlil qilish ma‘lum bozorda tovarlarni ishlab chiqaruvchilar va iste‘molchilar o‘rtasidagi munosabat qanday bo‘ladi, tahlil qilinayotgan davrda va kelajakda talab va taklif rivojlanishi va shakllanishi tendentsiyasini aniqlash shartlari qanday, degan savollarga javob topish imkonini beradi.
Talab tahlilida xaridor unga taklif etilgan tovarlardan o‘z ehtiyojiga mos keladiganini tanlab olishidan kelib chiqiladi. Shuning uchun bozorni o‘rganishda iste‘molchining tovarga talablarini sinchiklab o‘rganish juda muhim.
Bozor sharoitlarini o‘rganishda bozordagi tijorat amaliyotini tahlil qilish, tovar xarakati shartlari, huquqiy masalalar, savdo-siyosiy sharoitlar muhim rol o‘ynaydi.
Bozor tadqiqotlari maqsad va vazifalariga, strategiya va firma faoliyati doirasiga ko‘ra aniqlanadi. Tadqiqot uchun bozorning muvofiq ko‘rsatkichlarini tahlil qilish asosida aniqliklar yoki firma o‘z rentabelligini ta‘minlay oladigan va u o‘z ishlab chiqarish dasturini yo‘naltira oladigan mamlakatlarning bozor segmentlari ma‘lumotlari zarur.
Segment - aniq tovar bozorining bir qismi bo’lib, unda xaridorlarning aniq guruhlari aniq modifikatsiyalangan mahsulotga yo’naltiriladi. Segmentlashtirish asosida, yuqorida aytilganidek, raqobat sharoitida bir firma aniq bozordagi barcha ehtiyojlarni qondira olmaydi va o‘z ishlab chiqarish, moliyaviy, savdo imkoniyatlari nuqtai nazaridan afzal deb hisoblangan segmentlarga tayanadi.
Foydalanilayotgan axborotning xarakteri, uning olinish usullari, tadqiqot o‘tkazish texnikasi va jami natijalari bo‘yicha tadqiqotlar o‘tkazish metodlarini bir necha ko‘rinishlarini aniqlash mumkin.
Nazorat va muloxaza uchun savollar
Bozor tushunchasi va tasnifi qanday?
Tovarlarning vazifasi, muddati, tayyorlanishi va iste‘moli xarakteri bo‘yicha tasnifini bering.
Mahsulotning texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlari tavsifi qanday?
Bozordagi mahsulotning sifati va raqobatbardoshliligi: ularni aniqlovchi tushuncha va ko‘rsatkichlar nimadan iborat?
Bozor tadqiqotining mazmuni: bozor shartlarini tahlil qilish va o‘rganish qanday amalga oshiriladi?
Talabni tahlil qilish, taklif tahlili qanday amalga oshiriladi?
Iste‘molchining tovarga talablari tahlili qanday amalga oshiriladi?
Bozor rivojlanishi istiqbolining tahlili qanday amalga oshiriladi?
Savdoning shakl va uslublarini o‘rganish qanday amalga oshiriladi?
Bozordagi raqobatchi firmalar faoliyatini o‘rganish va tadqiq qilish qanday amalga oshiriladi?
Bozordagi tovardan manfaatdor xaridor-firmalarni o‘rganish qanday amalga oshiriladi?
Tijorat amaliyoti, transport, huquq, savdo-siyosiy va boshqa shartlarni o‘rganish qanday amalga oshiriladi?
Bozor tadqiqotlari o‘tkazish metodikasi: bozorni o‘rganish metodikasi, maqsadli bozorni tanlashnimadan iborat?
Bozor tadqiqotlarini o‘tkazish ko‘rinishlari va metodlari qanday?
Firma haqidagi umumiy ma‘lumotlar, firmalarni o‘rganish ob‘ektlariga nimalar kiradi?
Asosiy adabiyotlar
Карпова С.В. Практикум по международному маркетингу: учебное пособие / С.В. Карпова. - М.: КНОРУС, 2010. - 200 с.
Егорова Е.Н., Логинова Е.Ю. Коммерческая деятельность. Шпаргалки. - М.: «Эксмо». -2007. - 30 с.
Короткова Т.Л. Коммерческая деятельность: учебник / под ред. Н.К. Моисеевой. - М.: Финансы и статистика, 2007. - 416 с.
Лемке Г.Э. Секреты коммерческой разведки.- М.: «Ось-89», 2008.416с.
Минько Э.В. Основы коммерции: учеб. пособ. М.: ЮНИТИ- ДАНА, 2007. - 512 с.
«Инкотермс»: Международные правила толкования торговых терминов. - М.: «Омега-Л», 2009. - 76 с.
МДХ мамлакатлари бозорига экспорт килиш: Амалий кулланма.- Т.: Узбекистан бизнес форуми, 2009. 144б.
Do'stlaringiz bilan baham: |
