Xalqaro tijorat ishi


Tashkiliv huquqiy asoslari va kompensatsiya



Download 3,44 Mb.
bet107/175
Sana18.07.2022
Hajmi3,44 Mb.
#821494
1   ...   103   104   105   106   107   108   109   110   ...   175
Bog'liq
1952-Текст статьи-4326-1-10-20200629

Tashkiliv huquqiy asoslari va kompensatsiya
tamoyillaridan kelib chiqib, Xalqaro to’qnash
bitimlarning 3turini ajratish mumkin:

  1. Valyutasiz tovar almashinuviga
    asoslangan kompenstsiya bitimlar

  2. Tijorat asoasidagi kompensatsiya
    bitimlar
    3. Islilab chiqarish hamkorligi
    kelishuvlariga asoslangan
    kompensatsiya bitimlari

Xalqaro to‘qnashgan savdodagi bitimlarning turli ko‘rinishlarining ulushi quyidagicha:

  • tovar almashtirishga asoslangan va kompensatsiya bitimlar 4-5 %,;

  • tijorat asosidagi kompensatsiya bitimlar - 9-10 %;

  • ishlab chiqarish hamkorligi doirasidagi bitimlar - 55-60 % ni tashkil

qiladi.
Bitimlarning bu uch turi maqsad va xarakteri, bajarilish muddati, kompensatsiya shartlari, hisob-kitob mexanizmi, amalga oshirish tartibi nuqtai nazaridan bir-biridan farq qiladi.
Valyutasiz tovar almashinuviga asoslangan kompensatsiya
bitimlar

Valyutasiz tovar almashinuviga asoslangan kompensatsiya bitimlar (product exchange agreements) tovar shaklidagi o‘tkazmalar to‘lovini nazarda tutadi. Agar bir yoki bir necha xil tovarlar bir vaqtda boshqa tovarlar xaridi bilan boshlanib ketsa, hisoblar ham xorij valyutasida hisoblanmaydi.
O‘tkazmaning xarakteri va xarakat muddatiga ko‘ra, ularni bir vaqtdagi etkazib beriladigan kelishuvlar va etkazib berish muddati uzaytirilgan kelishuvlarga ajratish mumkin.
Bir vaqtda etkazib beriladigan kelishuvlarning ikki turi mavjud: barterli va to‘g‘ri kompensatsiyali.
Barter kelishuvlar (barter transactions) miqdori bir xil tovarlarni kelishilgan holda boshqasiga almashtirishni nazarda tutadi. Bunday kelishuvda o’zaro qo’yiladigan tovarlar miqdori o’rnatiladi, yoki tomonlar tovarni etkazib berishga majbur bo’lgan summa kelishiladi. Bir-biriga qarshi qo‘yilgan (almashtirish uchun mo‘ljallangan) tovarlar qiymatini aniqlashda baholash tovar xarakatlanishiga ketgan xarajatlar hisobini qo‘shgan holdagi jahon narxlari asosida yuritiladi. Barter bitimlari, qoidaga muvofiq, tomonlar o‘rtasidagi imzolangan oldi-sotdi shartnomasidagi kelishilgan ko‘rsatmalar punktida tovarlar miqdorini bir vaqtda etkazib berishni nazarda tutadi. Barter bitimlari urush tugagandan keyingi yillarda, alohida tovarlarga talabning oshishi sharoitida va xalqaro to‘lov vositalarining etishmasligi hollarida keng tarqalgan edi. Keyinchalik esa ular kam imzolana boshladilar. 70-yillarning o‘rtalarida xom ashyo avvalo, neft bilan ta‘minlashdagi muammolarning qaytarilishi natijasida barter ko‘rinishidagi «xom ashyoga - xom ashyo» yoki «xom ashyoga - tayyor mahsulot» bitimlar xom ashyoni rivojlanayotgan mamlakatlardan rivojlangan mamlakatlarga kafolatli etkazib berish vositasi sifatida keng qo‘llanila boshladi.

Download 3,44 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   103   104   105   106   107   108   109   110   ...   175




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish