Xalqaro menejment

7-rasm. Yapon avtоmobilsozligida subyetkazib berishlarning chizmasi 

---

75 
oltitsilindrli “Bokster” avtomobilini chiqarmoqda. Bundan tashqari, butun tarixi 
mobaynida ilk bor sport avtomobillari ishlab chiqarishdan tashqari vezdexod va 
mikroavtobuslar chiqarishni mo’ljallamoqda. 
Boshqa misol – AQShda “Toyota” yapon firmasi va “Djeneral motors” amerika 
korporatsiyasining qo’shma korxonasini tashkil qilishi. “Nyu yunayted motor 
menyufekchuring ink.” (NYuMMI) nomli qo’shma korxona Frimont shaxridagi 
(Kaliforniya shtati) zavodda joylashgan. Yaponiyadagi “Toyota” firmasida, AQSh da 
“Djeneral motors” korporatsiyasi zavodlarida va qo’shma amerika-yaponiya 
“NYuMMI” korxonasida avtomobil ishlab chiqarishning texnik-iqtisodiy 
ko’rsatkichlarini taqqoslash AQShda avtomobillar ishlab chiqarishga yapon 
menejmentining ijobiy ta’sirini ko’rsatdi (5-jadval).
 
5-jadval. Avtomobil korporatsiyalarining texnik-iqtisodiy ko’rsatkichlari 
 
№ 
Ko’rsatkich 
“General 
motors” 
“Toyota” 
NYuMMI 
1.
Bir avtomobilni yig’ish vaqti (s)
31 
16 
19 
2.
Yig’ishda nuqsonlar soni (100 
mashinaga) 
135 
45 
45 
3.
Yig’ishda foydalaniladigan maydon (1 
avtomobilga, kv.fut.) 
8,1 
4,8 
7,0 
4.
Omborda butlovchilar zahirasi (kun) 
14 
2 soat 
2 
Dunyoda eng keng tarqalgan yapon menejmenti usullarining ro’yxati 6-jadvalda 
berilgan. 
 
6-jadval. Yapon menejmentining usullari 
 
Prinsip 
Izohlash 
Raqobatbardoshlik darajasining 
oshishiga hissa qo’shilishi 
Ishlab chiqarish sohasida 
Aniq muddatda 
(Just time) 
Etkazib beruvchilar boshlang’ich 
materiallar 
va 
butlovchilarni 
buyurtmachiga kerakli hajmda va 
o’z vaqtida yetkazib beradilar
Ombor 
xarajatlari 
qisqaradi 
va 
yetkazib 
berilayotgan 
mahsulot 
sinovlarining zaruriyati yo’qoladi 
Sifat nazorat 
to’garaklari 
Mahsulotni yaxshilash maqsadida 
sifat 
nazoratida 
ishchi 
va 
xizmatchilarning ixtiyoriy ishtiroki 
Jamoa yanada jipslashadi 
Egiluvchan 
ixtisoslashuv 
Brigada 
o’zaro 
almashuvchi 
ishchilar va tor ixtisoslashuv bilan 
cheklanmagan 
Yangi mahsulot ishlab chiqarishga 
ishlab chiqarish liniyalarini tez qayta 
yo’lga qo’yish uchun sharoitlar 
yaratiladi 
– ishlab chiqarishning 
egiluvchanligi 

---

76