X. U. Aliyev Darslikda umumiy patofiziologiya, tipik patologik jarayonlar asoslari va


GIPOKSIYA HAQIDA UM UMIY TUSHUNCHA



Download 5,26 Mb.
Pdf ko'rish
bet71/199
Sana24.04.2022
Hajmi5,26 Mb.
#578682
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   199
Bog'liq
Abdullayev N Patologik fiziologiya asoslari 2007

GIPOKSIYA HAQIDA UM UMIY TUSHUNCHA
Gipoksiya yoki kislorod tanqisligi (grekcha hypo — kam, 
oxygenum — kislorod) deb, to'qimalarning kislorod bilan yetarli 
ta ’minlanmasligi yoki kisloroddan foydalanishning buzilishi 
natijasida hosil bo'ladigan patologik jarayonga aytiladi.
Gipoksiyaning tasnifiga uning kelib chiqish sabablari va mexa­
nizmlari asos qilib olingan. Gipoksiyaning quyidagi turlari ajra­
tiladi: gipoksik, nafas, gemik, sirkulator, to'qima, yuklama, sub- 
stratga bogMiq va aralash gipoksiya.
GIPOKSIYA ETIOLOGIYASI VA PATOGENEZINING AYRIM
MASALALARI
To'qimaning nafas olishi —
uning kislorodni o'zlashtirish 
jarayonidir. To'qimaning kislorod bilan ta’minlanishida qon 
aylanishi, qon va tashqi nafas olish sistemalari qatnashadi. Bu 
tizimlar har biri faoliyatining u yoki bu darajada buzilishi, albatta 
to'qimaning nafas olishida o'z aksini topadi. Lekin bu sistema- 
lardan birortasi faoliyatining buzilishi boshqasi faoliyatining ku­
chayishi bilan to'ldirilib, shu tariqa to'qimada nafas olish doi- 
miyligini ta ’minlanib turadi. Kamqonlikda qon oqish tezligi
167


oshadi, va hatto qonning kislorod sig‘imi kamayganda ham to'qima 
vaqt biriigida kerakli miqdorda kislorod oladi. Qon aylanish 
yetishmovchiligida qon oqish tezligi kamayib, to‘qimada kislorodga 
talab ortadi (qon deposidan kelgan eritrositlar hisobiga), bundan 
tashqari, qonning kislorod sig'imi ortadi. Kislorod parsial bosi­
mi pasayganda, alveolada qon oqish tezligi ko‘payadi va qonning 
kislorod sig'im i eritrositoz hisobiga oshadi. Bu moslashuv 
jarayonlari yetishmaganda va to'qimaning o'zida kisloroddan 
foydalanish xususiyati buzilganda to'qimada kislorod tanqisligi — 
gipoksiya holati yuz beradi.
GIPOKSIK YOKI EKZOGEN GIPOKSIYA
Gipoksiyaning bu turi havoda kislorodning parsial bosimi 
pasayganda rivojlanadi. Bunga tog' kasalligi misol bo'lib, odam 
yuqoriga ko'tarilgan sari bu shuncha yaqqol namoyon bo'ladi. 
Ekzogen gipoksiyani tajribada barokamera yordamida va kislorodi 
kam bo'lgan nafas oluvchi aralashmalar ishlatib hosil qilish 
mumkin. Oxirgisiga shaxtadagi ishlar, yer osti quduqlari, suv 
osti kemalari va uchish uskunalari kislorod bilan ta’minlovchi sis­
temasining nosozliklari hamda jarrohlik operatsiya vaqtida narkoz 
beradigan uskunadagi nosozliklar misol bo'ladi.

Download 5,26 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   199




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish