X to‘xtaboyev kimyo 9

• Atomlar elektron biriktirishi yoki yo‘qotishidan hosil bo‘l-
gan zarralar — ionlar deb ataladi.
• Ionlardan hosil bo‘lgan birikmalar — ion birikmalar deb ataladi.
• Ionlar orasidagi bog‘ — ion bog‘ deb ataladi.
Ion bog‘ va kovalent bog‘ orasida keskin chegara yo‘q. Ion 
bog‘ni qutbli kovalent bog‘ning y uqori holati sifatida qabul 
qilish mumkin. Lekin kovalent bog‘dan farqli ravishda ion bog‘ 
yo‘naluvchanlikka ega emas.
• Elektronlar berish jarayoni oksidlanish deb yuritiladi.
• Elektronlar qabul qilish jarayoni qaytarilish deb yuritiladi.
Masalan, Na va Cl ta’sirlashuvida natriy atomi elektron 
berib oksidlanadi va natriy kationi hosil bo‘ladi: Na – 
ē
→
Na
+
. 
Xlor atomi esa elektron qabul qilib oladi va xlor anionini hosil 
qila di: Cl + 
ē
→
Cl
–
. I va II guruh bosh guruhcha metallari VII 
gu ruh bosh guruhchasi metallmaslari bilan tipik ion birikmalar
hosil qiladi.
http:eduportal.uz

---

18
• Ion bog‘lanishli birikmalar odatdagi sharoitda qattiq 
moddalardir.
Kuchli elektromanfiy element atomi (ftor, kislorod, azot) 
bilan bog‘langan vodorod atomi boshqa kuchli elektromanfiy 
element atomi bilan yana bir bog‘ hosil qilish qobiliyatiga ega. 
Masalan, suv molekulasida vodorod kuchli elektromanfiy kislo rod 
bilan qutbli kovalent bog‘ orqali bog‘langan. Umumiy elektron 
juft kislorod tomonga siljigan va vodorod musbat za ryad langan, 
kislorod esa manfiy zaryadlangan. Suvning bir mole kulasidagi 
musbat zar yadli vodorod boshqa suv moleku lasi dagi manf iy
za ryad langan kislorodga tortiladi. Ikki kislorod atom lari ora-
sidagi to‘g‘ri chiziq bo‘ylab vodorod orqali bog‘ hosil bo‘ladi.