Kimyo 7-sinf Mavzu: Suv murakkab modda

• KIMYO

• 7-sinf

• Mavzu: Suv murakkab modda

• Bir tomchi suv olmosdan qimmatroq!
• D.I.Mendeleyev

• Biz suvning qadrini quduq qurigandagina bilamiz!
• (Benjamen Franklin)

Suv haqida …

• Suv – Yer sharida eng ko‘p tarqalgan muhim kimyoviy birikmalardan biri.

Suvning tarkibi

• Suv vodorod va kislorod atomlaridan tashkil topgan murakkab modda bo‘lib, tarkibida ikki atom vodorod va bir atom kislorod tutadi.

• Suvda vodorod atomlari kislorod atomi bilan 104,3o burchak hosil qilib birikkan. Suv molekulalari tabiatda assotsiyatsiyalangan holda mavjud bo‘ladi va (H2O)n tarzida ifodalanadi.

• Kislorod atomi

• Vodorod atomlari

• Suv molekulasi

• Suv molekulasi 2 ta atom vodorod
• va bitta kislorod atomidan iborat.

Suvning tarkibi

• Suvning nisbiy molekular massasi uni tashkil qilgan vodorod va kislorod atomlarining nisbiy atom massalari yig‘indisidan iborat:
• Mr (H2O) = 2 x 1 + 1 x 16 = 18
• Demak, 1 mol suvning massasi 18 g ga, suvning molyar massasi 18 g/mol ga teng.

Suvning tarkibi

• Qadimgi dunyo odamlari suvni hayot uchun zarur bo‘lgan to‘rt unsur (olov, havo, tuproq va suv)dan biri deb hisoblaganlar.

Suvning fizik xossalari

• Toza suv rangsiz, ta’msiz, hidsiz, tiniq suyuqlikdir. Hid bilan ta’mni suvda unda erigan qo‘shimchalar beradi. Suv uch xil holatda uchraydi.

• Bir xil tarkibga ega bo‘lgan suvning 3 xil agregat holati.

• Suyuq

• H

• 2

• O

• Qattiq

• Gaz

Suvning fizik xossalari

• Suvning +4oC dagi zichligi 1 kg/dm3. Harorat pasaygan sari suvning zichligi kamayib, muzning zichligi 0,92 kg/dm3 gacha pasayadi. Shuning uchun muz suvning ustida qalqib yuradi.

• Н2О

• Oddiy modda

• Murakkab modda

• Metallar
• Aktiv:
• Na+H2O= Natriy gidroksid + vodorod
• O‘rtacha aktiv:
• Zn+H2O= rux oksid + vodorod

• Metallmaslar
• C+H2O=uglerod (II) oksid + vodorod

• Metall oksidlari
• CaO+H2O= kalsiy gidroksid
• Fe2O3 + H2O = ?
• CuO + H2O = ?

• Metallmaslar oksidlari
• P2O5+H2O= ortofosfat kislota
• SiO2 +H2O= ?

Suvning kimyoviy xossalari

• Metallmaslar bilan
• 2 F2 + 2 H2O = 4 HF + O2
• Cl2 + H2O = HCl + HCl+1O

Kimyoviy xossalari

• Asosli oksid + suv
• K2O + H2O = 2 KOH
• CaO + H2O = Ca(OH)2

• Kislotali oksid + suv
• CO2 + H2O  H2 CO3
• SO2 + H2O  H2 SO3
• SiO2 + H2O ?

Vazn	Bir kunlik suvning miqdori
	Kam jismoniy faollik	O‘rtacha jismoniy faollik	Yuqori jismoniy faollik
50	1,55 l	2,00 l	2,30 l
60	1,85 l	2,30 l	2,65 l
70	2,20 l	2,55 l	3,00 l
80	2,50 l	2,95 l	3,30 l
90	2,80 l	3,30 l	3,60 l
100	3,10 l	3,60 l	3,90

Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:

• Darslikning 80 - 82 - sahifalaridagi “Suv murakkab modda” mavzusini o‘qing.
• 82 - sahifadagi topshiriqlarga javob yozing.