X to‘xtaboyev kimyo 9

ayrim qotishmalar haqida ma’lumot 10- jadval.
Qotishmalar nomi
Qotishmalarning
foiz tarkiblari, %
Qotishmalarning 
ishlatilish sohalari
Duraluminiy
Al 95—97; Cu 1,4; Mg 
0,4—2,8; Mn 0,2—1
Samolyotsozlikda
Nikelin
Cu 67; Ni 32, Mn 1
Isitish asboblari 
tayyorlashda
Pexral
Fe 73; Cr 18,
Ni 9
Zanglamaydigan po‘lat 
sifatida
Volframli po‘lat
Fe 70–85,
W 12–23, Cr 2–6,
C 0,5–0,6
Tez kesar asboblar
tayyorlashda
Qo‘rg‘oshinli babbit
Pb 80–82, Sn 16–18
Podshiðniklar
tayyorlashda
Qalayli babbit
Sn 82–84,
Sb 10–12, Cu 6
Mashinasozlikda
Aralash babbitlar
Pb 64–66,
Sn 15–17, Cu 0,3
Mashinasozlikda va turli 
quymalar tayyorlashda
Ferronixrom
Ni 40–70,
Fe 22–55, Cr 15–18
Elektr bilan
qizdiriladigan asboblar
tayyorlashda
Bosmaxona
qotishmasi
Pb 55–75,
Sb 15–25, Sn 10–20
Bosmaxonada
Ayrim hollarda metallar bir-biri bilan aralashmaydi va qo-
tish ma hosil bo‘lmaydi. Kundalik turmushimizda sof metal-
lardan tayyorlangan buyum larni deyarli uchratmaymiz. Qotish-
malar oldindan bel gi langan xususiyatlarga ega bo‘lishini reja-
lash tirilgan holda tay yorlanadi. Qotishmalarning kristall panja-
ralari sof metal larnikidan keskin farq qiladi. 13- rasmda sof 
rux va mis hamda ular ning bir-biridagi qattiq eritmalari kristall 
tuzilishlari ko‘rsatilgan.
Qotishmalar xossalarining turli-tumanligi tufayli sanoatda 
va mai shiy turmushda keng qo‘llaniladi. Masalan, qalay bron zasi 
5000 yil muqaddam ham ishlatilgan. hozirgi vaqtda te mir va alu-
miniy aso sidagi qotishmalar eng keng tar q algan qotish malardir.
http:eduportal.uz

---

77