X to‘xtaboyev kimyo 9

metall konlari topilgan.
• Oltin zaxiralari bo‘yicha O‘zbekiston dunyoda 4- o‘rinda 
turadi.
• Oltin konlari Qizilqumdagi Muruntov, Ajibugut, Bulut-
kon, Balkantov, Aristontov, Òo‘rboy va boshqa yerlarda 
joylashgan.
• Kumush konlari Navoiy viloyatidagi V isokovoltnoye,
O‘q jetpes, Kosmonachi; Namangan viloyatidagi Oqte-
pada joylashgan.
• Olmaliq kon-metallurgiya kombinati eng yirik kor-
xonalardan biri bo‘lib, Qalmoqqir konida qazib chiqa rilgan 
ruda asosida ishlaydi va rangli metallar ishlab chiqaradi.
• Shuningdek , O‘ zbekistonda 
au, a g, Cu, re, Mo, 
Pb, Zn, W, Cd, Ni, Os, V, Sc, te, Se
 kabi ko‘plab 
elementlarning konlari mavjud.
16-§.
Qotishmalar
Qotishmalarning turmushdagi ahamiyati haqida 
nimalarni bilasiz?
Qotishmalar — suyuqlantirilgan metallarda boshqa me-
tallar, metallmaslar, murakkab moddalar erishidan hosil 
bo‘lgan eritmalar. Qotishmalar kristall tuzilishga ega
bo‘ladi.
http:eduportal.uz

---

75
• Qotishmalar qattiq va yumshoq, qiyin va oson suyuqla-
nuvchi, ishqor va kislotalar ta’siriga chidamli turlarga
bo‘linadi.
Metallar qotishmalarining issiqlik va elektr o‘tkazuvchanligi 
yuqori bo‘ladi. Qotishmalarning xossalari ular tarkibini tashkil
qiladigan moddalarning xossalariga bog‘liq (10- jadval).
• 99 % mis va 1 % berilliydan tashkil topgan qotishma 
misdan 7 marta qattiq bo‘ladi.
• 50,1 % vismut, 24,9 % qo‘rg‘oshin, 14,2 % qalay, 10,8 %