X to‘xtaboyev kimyo 9

Metallarning elektrokimyoviy kuchlanish 
qatori. Metallarning qaytaruvchanlik xossasi
turlicha namoyon bo‘ladi. Rux qo‘rg‘oshin (II)-
nitratidan qo‘rg‘oshinni siqib chiqaradi:
Zn + Pb(NO
3
)
2
→
Pb
↓
+ Zn(NO
3
)
2
.
Lekin qo‘rg‘oshin xuddi shu sharoitda rux 
nitratidan ruxni siqib chiqara olmaydi. De mak, 
rux qo‘rg‘oshinga nisbatan kuchli qay ta ruvchi. 
Qo‘rg‘oshin esa o‘z navbatida misni uning tuz-
la ridan siqib chiqaradi, demak, undan ko‘ra
kuchliroq qaytaruvchidir.
Bir metallni boshqa metallar ularning bi-
rik malaridan siqib chiqarish qobiliyatini rus 
olimi N.N.Beketov batafsil o‘rgangan. U me tal -
larni «siqib chiqarish qatori»ga joylashtirdi va 
ular ning orasida vodorodning o‘rnini ko‘r satib 
ber di. hozirgi vaqtda bu qator metallar ning 
elekt rokimyoviy kuchlanish qatori yoki metal-
lar ning standart elektrod potensiallari qatori 
deb ataladi.
har bir metall o‘zidan keyingi metallni 
un i ng tuzlar i er it 
ma 
sidan siqib ch iqa 
radi. 
→
O
ddi
y m
odd
al
ar
nin
g q
ayt
ar
uv
chi
lik x
os
sa
la
rinin
g k
uc
ha
yi
shi
, – n
ē
Li
–3,04
Li
+
Cs
–3,01
Cs
+
K
–2,92
K
+
Ca
–2,87
Ca
+2
Na
–2,71
Na
+
Mg
–2,37
Mg
+2
Al
–1,66
Al
+3
Mn
–1,18
Mn
+2
Zn
–0,76
Zn
+2
Cr
–0,74
Cr
+3
Fe
–0,44
Fe
+2
Ni
–0,25
Ni
+2