X to‘xtaboyev kimyo 9

bKM elementlari: karbonat kislota, dissotsiatsiyalanish, 
karbo natlar, gidrokarbonatlar, ichimlik sodasi, kir soda, ohak-
tosh, bo‘r, marmar, stalagmit, stalaktit.
http:eduportal.uz

---

56
Savol va topshiriqlar:
?
1. Xo‘jalikda (uyingizda) ishlatiladigan karbonat kislota tuz
la ridan namuna oling va ular qanday maqsadlarda ishla 
tilishi haqida ma’lumot bering.
2. Karbonat kislota va uning tuzlarini aniqlash yo‘lini
ayting.
3. 1,5 kg natriy gidrokarbonat qizdirilganda va ortiqcha miq-
dor kislota ta’sir ettirilganda qancha gaz ajralishi mumkin?
4. Quyidagi o‘zgarishlarni amalga oshirish uchun imkon be
ruv chi reaksiya tenglamalarini yozing:
CaCO
3 
→
CO
2 
→ 
Na
2
CO
3 
→
NahCO
3 
→
NaCl.
5. Kristall sodaning 11,44 gramm namunasi qizdirilganda
4,28 gramm suvsiz tuz olindi. Kristall sodaning formula 
sini aniqlang.
6. 10 % li eritma olish uchun 27 gramm kristall sodani
qancha hajm suvda eritish kerak?
7. CaCO
3
ni uch xil usul bilan olish uchun zarur reaksiya
teng la malarini yozing.
8. 14,4 gramm FeO ni is gazi yordamida qaytarish yo‘li
bilan qancha temir olinadi?
9. 10 g ohaktosh kuydirilganda 4 gramm uglerod (IV)-oksid
olindi. Kuydirish uchun olingan namuna tarkibidagi kalsiy
karbonatni hammasi parchalangan bo‘lsa, uning necha 
foizi CaCO
3 
bo‘lgan?
Namunaviy misol, masala va mashqlar
 
1- misol.
66,2 g qo‘rg‘oshin (II)-nitratni qizdirilishi 
natijasida olingan qattiq qoldiq uglerod (II)-oksid bilan 
qaytarildi. Ushbu kimyoviy jarayon uchun n.sh.da o‘lchangan 
qancha hajm is gazi sarf langan va qancha hajm karbonat 
angidrid hosil bo‘lgan? hosil bo‘lgan karbonat angidrid 
11,1 g kalsiy gidroksid tutgan eritma orqali o‘tkazilganda 
qancha cho‘kma hosil bo‘ladi?