A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

pomir teragi (Populus pam irica K om .), talas teragi (P op u lu s
talassica Kom.), xitoy teragi (Populus sim onii Carr.) 
kiradi. U lar 
morfologik tuzilishi va geografik tarqalishiga ko‘ra bir-biridan farq 
qiladi. Laurbargli terak Sharqiy Qozog‘istonda, talas teragi Talas daryosi 
qirg‘oqlarida, Oqsuv daryosining vodiylarida o ‘sadi. Xitoy teragi 
Xitoyning to g ii hududlarida keng tarqalgan.
Mevasi tukli terak (Populus trichocarpa (Hook.) Torr.et.G ray.)
bo‘yi 40 (60) m, diametri 0,5-2,5 m keladigan bir tanali daraxtdir. 
Tanasi qiyshiq o ‘sadi. Po‘stlog‘i rangli, silliq, oq yasmiqchali, katta 
yoshida bo‘yiga chuqur yorilgan b o iad i, bu paytda u to‘q kul rangga 
kiradi, po‘st tashlab turadi. Shoxlari yumaloq, novvoti kul rang. Barglari 
lansetsimon, bo‘yi 6-9 sm, eni 2-3 sm, tubi keng ponasimon. Barg

---

bandining uzunligi 3-4 sm, yumaloq, kalta tukli. Novdasi yumaloq, 
sarg‘ish-kul rangda, yaltiroq, tuksiz. Barg kurtaklarining bo‘yi 1,2 sm, 
shakli juvoldizsimon, bukik, yashil-qo‘ng‘ir, yelimsiz, hidli. Barg 
bandining uzunligi 2-2,5 sm, pushti, yumaloq. Novda barglarining bo‘yi 
8 sm, eni 3,5 sm, keng lansetsimon, tubi tekis, to‘g ‘ri yoki keng 
ponasimon, o ‘tkir uchli, yuz tomoni tiniq yashil, orqa tomoni kumush 
rangda, tuksiz, quyosh nurida kumushdek tovlanadi. Changchi guli 
kuchalasining bo‘yi 10 sm, ko‘p gulli. Guli 1,5 mm bo‘lib, tuksiz 
bandda joylashadi. Gulyon bargchalari pardasimon, enli, tubi keng 
ponasimon, uchi shokilali. Urug'chi guli kuchalasining bo‘yi 8 sm. 
K o‘sagi 2 sm, keng tuxumsimon, uch pallali, tukli.
Yog‘ochi oq, yumshoq, o ‘zagi jigarrangda. 0 ‘q ildizi sershox. Bu 
terak qalamchadan yaxshi ko‘payadi, tez o ‘sadi, qisqa muddat ichida 
ko‘p yog‘och mahsuloti olish mumkin. Juda manzarali daraxt. U AQSh 
va Kanadada daryo, k o ‘l hamda Tinch okeani qirg‘oqlarida uchraydi. 
Shimoliy Amerikaning g ‘arbiy qismida, Alyaskaning janubidan to 
Kalifomiyagacha tarqalgan, tog‘li mintaqalarda dengiz sathidan 1800 m 
balandlikkacha ko‘tariladi. U alohida va boshqa turdagi daraxtlar bilan 
birga o‘sadi va kichik o ‘rmonzorlar hosil qiladi.
JIY D A D O SH LA R (ELAEAGNACEAE) OILASI
Bu oilaning vakillari daraxt yoki buta o‘simliklaridir. Barglari oddiy 
tuzilgan bo‘lib, navbat bilan joylashadi, yonbargchasiz. Gullari to‘g ‘ri. 
Mevasi rezavor yoki soxta meva. Hasharotlar yoki shamol vositasida 
changlanadi. Bular qurg‘oqchilikka va tuproqning sho‘rtobligiga 
chidamli bo‘lib, o ‘rmonzorlami melioratsiya qilishda ahamiyatga ega.