Volume ǀ issue ǀ

ǀ
ISSUE 4 
ǀ
2022
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22230
  
 
73 
UZBEKISTAN |
www.caajsr.uz
 
 
Азыркы учурда дүйнө элдеринин арасында табышмак айтпаган бир дагы эл 
жок. Алардын баарында табышмактар айтылып, жооптору талап кылынат. 
Табышмактардын тексти
менен
жооптору бири
- 
бири менен өтө
бекем, тыгыз 
байланышта
экенин баса белгилүү зарыл. Эгерде табышмактын
жообу талап 
кылынбаганда
, 
табышмак
өзүнүн көз карандысыз
, 
өзүнчө бир
турган жанрдык 
өзгөчөлүгүн жоготуп коймок
. 
Адатта табышмактар мурда кыштын узун түндөрүндө айтылчу
экен
. 
Табышмак катышуучуларынын бири табышмакты айтат, калгандары анын 
жообун издешет, же эки топко бөлүнүп, биринчи
топ табышмак айтат, экинчи топ 
жообун табат.
Кээде табышмактын жообун таппай калышканда “жандуубу?”, 
“жансызбы?” деп сурашкан. Анда да таба алышпаса “каерде
болот?”, “катуубу, 
жумшакпы” өӊдүү бир топ суроолор менен кайрыла беришкен. Ушул сыяктуу 
толгон суроолорду тынымсыз берип
отуруп, табышмактын жообун табууга 
аракеттенишкен. Анткени, табышмактын жообун таппай калган топ жазаланган. 
«Сатуу», «шаар
берүү» деген сыяктуу жазалар колдонулуп, жеңилген топ өзүнө эң 
баалуу болгон «шаарды» же «жерди» берүүгө
аргасыз болгон. Мындай абал 
жаштардын патриоттук сезимин козгоп, өз шаарын, өз ордун, өз мекенин
колдон 
чыгарбоого аракеттенишкен. Табышмактын ар бир сөзүнө кылдат көӊүл коюп, 
көп ой жүгүртүшкөн
жана
анын жообун издөөдөн
талыкпай, чарчабай катуу 
киришишкен. 
НЕГИЗГИ БӨЛҮМ
Өзбек
жана кыргыз эл
табышмактарынын салыштырма
-
типологиялык жактан 
изилдөөдө бул аталган элдердин фольклорунда көптөгөн окшош табышмактар бар 
экенин байкоого болот: