Voleybol, basketbol nazariyasi va uslubiyati kafedrasi a. A. Pulatov, m a qdirova sport pedagogie

Variantlar:
•
qabul qiluvchiga im kon yarating;
• bogiovchi o‘yinchi qarama-qarshi yo‘nalishga to ‘p uzatishiga 
bir qadam oldinga chiqishini almashtiring.
D
U z a tu v c h i o y o q larín i ish la s h m u am m o si
Bu — asosiy, lekin murakkab mashq. 0 £yinchilar 24 m arta 
yuguradi , 
8 m arta o‘ng him oyachi oldida, 8 m arta o ‘rtadan 
orqaga, 8 m arta chap tom ondan (1, 6 va 4-zonalar muvofiq ra- 
vishda) — va 24 m arta to ‘p uzatadi (4 s).
Maqsadi
T rener A tom onda o ‘rtada to ‘pli savat bilan va to ‘p tashlab 
b e ru v c h i o ‘ng b u rc h a k d a 2 -u z a tu v c h i o rq a sid a b irg alik d a 
joylashadi. 3-uzatuvchi chap tom onda uzatilgan to ‘pni ilish uchun 
tayyorlanib turadi.
128

---

Mashqni qoilash
1. Trener to ‘pni 1-uzatuvchiga tashlaydi, u to ‘r tom on yugaradi 
va keyingi uzatuvchi 6-zonada tayyorlanadi.
2. 1-uzatuvchi 4 m arta to ‘p uzatadi va navbatdagi iluvchiga 
aylanadi.
3. 3-uzatuvchi 1-uzatuvchiga to ‘pni uzatadi va o ‘zi trener 
oldiga yuguradi, to ‘pni unga beradi va chiziq oxirigacha yugurib 
boradi.
4. 2-uzatuvchi to ‘r oldiga to ‘p uzatish uchun yuguradi, tugat- 
gach, 1-uzatuvchi tayyorlanadi.
5. H ar bir uzatuvchi o ‘ng tom ondagi himoyachi oldidan 8 
m arta to ‘p uzatadi, keyin o ‘rtadan, orqadan yana 8 m artadan 
uzatish takrorlanadi. Shu harakatni guruh chap tom onda sakkiz 
m arta takrorlaydi.
Trener ko‘rsatmasi
• H ar bir takrorlanishda to ‘r oldiga yugurish tezligini oshirishga 
majburlang.
• H ar bir uzatish ketma-ketligini e ’lon qiling.
Variantlar:
• uzatuvchi mashqni qayerdan boshlash kerak b o ig a n joyni 
almashtiring;
• uzatuvchining to ‘p uzatish turini 0‘zgartiring.
A
129

---

Uchburchakli to ‘p uzatísh
0 ‘yinchilar har bir raundda 1000 ta to‘p uzatishdan 100 marta 
muvaffaqiyatli to‘p uzatishga harakat qiladi yoki pirovard maqsadda 
imkoniyati boricha ko‘p marta muvaffaqiyatli to‘p uzatadi.
M ashqnl tak ro rlash asosida to ‘p uzatish aniqligini oshírísh.
Shaylanish
Trener yoki to‘p tashlab beruvchi, uzatuvchi va asosiy 0‘yin- 
chilar bir tomonda hujumchilar holatida shaylanib turadi. Boshqa 
uzatuvchi yoki ikki nafar uzatuvchi yon chiziqda uzatuvchini 
almashtirish uchun shay bo‘lib turadi. To‘plar va to‘p tashlab 
to‘p bilan bajarilishi mumkin) yonma-yon turadi. Trener o‘yin 
boshlanishidan oldin uzatuvchiga to‘p uzatish yo'nalishidan oldin 
uzatuvchiga to‘p uzatish yo‘nalishi haqida ko‘rsatma beradi.
M ashqni q o ila s h
1. To‘p tashlab beruvchi Jiar bir qatordagi uzatuvchiga ketma- 
ket to‘p tashlaydi.
2. Uzatuvchi to‘pni hujumchi holatida turgan nishon tomon 
yoilaydi.
3. 0 ‘yinchilar shu ketma-ketlikda o ‘sha uzatuvchi tomon 
5 marta to‘p uzatadi; 10 tasi yanada yaxshi hisoblanadi. Uzatuv- 
chilar uchun qisqa vaqtda mashqni ko‘p marta takrorlash yaxshi.
4. Keyingi uzatuvchi chiziqda qadamlarini aylantirib, ritmni 
tushirmasdan shaylanadi va joyni tezkor almashtiradi.
5. Kamida ikki raund tugagandan keyin to‘p uzatish turi 
o ‘zgartirilishi mumkin.
Trener ko‘rsatmasi
• Bu — shiddatli mashq — tezkor bo‘lish.
• Bu — mashqni uch yoki ko‘proq o ‘yinchilar har kuni 
mashg‘ulotdan oldin va keyin bajarishi mumkin.
• Bu mashqda barcha to‘p uzatish turlarini qoilang. 0 ‘ng 
qanotdan to‘p uzatishga ahamiyat qarating.
Variantlar
• siz to'ming boshqa tomonida boshqa uchburchak tashkil 
etishingiz mumkin;
• to‘pni tashlash turli joylardan bajarilishi mumkin;
130

---

• uzatuvchilar uchun sakrab uzatishni qo‘Uash;
• uzatuvchi joyini to‘rdan uzoq joylarda tayinlash;
• uzatuvchini to‘pni yetkazish joyi tomon harakatlanishga 
undang. Siz bir seriyada bir uzatuvchi, ikki-uch uzatuv- 
chidan foydalaning.
A
M ay don o rtid a n to ‘p uzatish