V=k[A]a [B]

Faollanish energiyasini hisoblash usullari

4.1.3.1. Grafik usul. Tezlik doimiysining haroratga va faollanish energiyasiga bog‘liqligi Arrenius tenglamasi bilan ifodalanadi.

Kimyoviy reaksiyaning faollanish energiyasini ushbu tenglamani logarifmik modifikatsiyasini qo‘llash orqali hisoblash mumkin:
lnk = lnA – E_a/RT (4.6) yoki k=lgA – E_a/2,3RT (4.7)
lnk teskari absolyut haroratga chiziqli bog‘liq bo‘lib, bu bog‘liqlikni grafik holda ifodalash mumkin. Bog‘liqlik grafigi lnk – 1/Т yoki lgk-1/Т (14 –rasm) ko‘pchilik hollarda to‘g‘ri chiziqdan iborat bo‘lib, og‘ish burchagi, tangensi uning qiymatiga mos keladi:
tga = - tgβ = - E_a/R yoki tga = - E_a/2,3RT
bundan: E_a= - RTga yoki E_a = - 2,3RTga (4.8)
Е_а ni topishning bu usuli “grafik” usul deyiladi, buni hisoblash uchun har xil haroratlardagi kimyoviy reaksiya tezligining doimiysining qiymatlariga ega bo‘lishi kerak. Takidlash lozimki, keng harorat oralig‘ida Е_а va”А” haroartga bog‘liq bo‘ladi, agar tajriba haroratning kichik oralig‘ida olib borilsa, bu bog‘liqlikni hisobga olmasligi ham mumkin.

14- rasm. Reaksiya tezlik doimiysining haroratga bog‘liqlik Arrenius diagrammasi.
Quyidagi faollanish energiyasini aniqlashni grafik usuli metilizonitrilni qayta guruhlanish misolida keltirilgan.
Misol. Jadvalda har xil haroratlarda metilizonitrilni qayta guruhlanish reaksiyasini kinetik tadqiqotining tajriba natijalari berilgan. Olingan qiymatlarga ko‘ra shu reaksiyaning faollanish energiyasini hisoblang.

Harorat, ^0S	Tezlik doimiysi, s ^– 1
189,6 198,9 230,3 251,1	2,52·10^– 5 5,25·10^– 5 6,30·10^–4 3,12·10^– 3