Veterinariya virusologiyasi

Deproteinizatsiya jarayoni:
Hujayrada oldindan bor bo‘lgan hujayra fermentlari ta’sirida amalga oshadi. Shuningdek ospavaksina virusining deproteinizatsiya jarayoni murakkab kechadi. DNK-ning deproteinizatsiya jarayoni maxsus «echintiruvchi» fermentlar ta’sirida bo’lib, bu fermentlarning ta’siri infeksion jarayonning boshlanishidanoq amalga oshib boradi.
Virus oqsilining sintezlanishi:
Hujayraga virusning adsorbsiyalanishidan to hujayra ichkariga kirib va yangi naslni paydo qilguncha ketadigan vaqtni yashirin davr deb atab, bu davrdan so‘ng yangi voyaga etgan virusning tashqi muhitga chiqishi kuzatiladi.
Yashirin davr kechayotgan bir vaqtda virusni zararlangan hujayra ichida uchratmaslik Eklips faza deb yuritiladi.
DNK saqlovchi viruslarning rivojlanishi uchun 24 soat kifoya. qaysi muddat ichida ko‘pchilik viruslarning ko‘payishi ham aniq o‘rganilmagan. Zararlangandan so‘ng hujayra ichkarisida har xil muddat ichida 20 erta sintezlangan oqsil, 16 kech sintezlangan oqsil hamda 14 shaklllantiruvchi oqsillarni uchratish mumkin.
Shu o‘rinda erta sintezlanuvchi oqsillar 2-gruppaga bo‘linadi:1-sintezlanadigan, 2-DNK virusi genomining replikatsiyasi boshlangandan so‘ng.
Ayrim shaklllantiruvchi oqsillarning sintezi transkripsiya yo‘li bilan boshqarilib RNK va boshqa oqsillar ishtirokida bo‘ladi.
Virus komponentining sintezi:
Nuklein kislotalarning turi, shakli har xildir. DNK, RNK, ikki zanjirli, bir zanjirli, to‘g‘ri chiziqli va yumaloq xalqa shakldagi molekulalardan iborat bo‘lib replikatsiyalanishi ham har xildir. Turli oilaga mansub viruslar o‘zlariga xos genetik informatsiya va replikatsiyalanish xususiyatiga ega.
Virus membranasining tashkil topishi:
Virusning asosan sitoplazmatik ikki qavatli lipiddan iborat shakl tashkil qiladi. Virus membranasi glikoproteidlar HN va F va ichki oqsil qavati M oqsildan iborat.
Voyaga etishgan virus zarrachasining hujayra ichkarisidan chiqishi:
Bu jarayon eng oxirgisi bo‘lib, bunda etishgan virionlarning tashqi muhitga tarqalishi kuzatiladi. Masalan: gripp virusi 30 soat davomida hujayra ichidan chiqib ulguradi. Ayrim viruslar hujayradan tashqariga chiqmasdan ham hujayradan-hujayraga o‘tishi kuzatilgan. Bu xolda hujayra oralig‘ida turgan ekstratsellyular antitelolar virusga ta’sir eta olmaydi.