«veterinariya» ixtisosligi bo’yicha oliy o’quv yurtlari uchun qo’llanma

 
RAXIT. 
 
Reja:
27.1. Yosh hayvonlarda raxitni diagnostikasi, davolash va oldini
olish. 
27.2. Kasal hayvon qabo’l qilish. 
Mashg’ulotning maqsadi:
talabalarga raxitni davolash va unga 
qarshi preparatlarni kasal hayvonga qo’llashni o’rgatish. 
Kerakli jihoz, reaktiv va asbob-uskunalar:
raxitga qarshi 
preparatlar namunalari, steril shpris va ignalar, klinik tekshirish 
asboblari, klinik sog’lom va kasal buzoqlar.
Mashg’ulotning borishi: Raxit 
- Rachitis - yosh hayvonlarning 
surunkali kechadigan kasalligi bo’lib, D vitaminning yetishmasligi, 
organizmda kalsiy va fosfor almashinuvining, suyak to’qimasi hosil 
bo’lishi jarayonining buzilishi hamda gavda suyaklarining deformasiyasi 

---

171 
bilan xarakterlanadi. Kasallik ko’pincha cho’chqa bolalari, qo’zilar, itlar 
bolasi, toylar va buzoqlarda qayd etiladi. 
Sabablari.
Kasallikning asosiy sababi organizmga oziqalar bilan D 
vitaminining kam miqdorda tushishi va uning endogen sintezining 
pasayishi hisoblanadi.
Yosh hayvonlar uchun D
2 
vitaminining manbai uviz, sut va yog’i 
olingan sut hisoblanadi. Bug’oz sigirlarni yetarlicha oziqlantirmaslik, 
faol masionning yetishmasligi ulardan olinadigan uviz va sut tarkibida 
D
2
vitaminining kamayishiga sabab bo’ladi. Yosh hayvonlarda 
organizmining vitaminga bo’lgan ehtiyojining qondirilmasligi kasallikka 
sabab bo’ladi. Rasionda kalsiy, fosfor va boshqa elementlarning 
yetishmasligi, ayrim radioaktiv zonalarda stronsiy-90 ning ortiqchaligi 
ham ma’lum darajada etiologik ahamiyatga ega.
D vitaminining tanqisligi, ul’trabinafsha nurlarining yetishmasligi 
oqibatida 7-degidroxolesterindan D vitamini sintezining susayishi 
kasallik-ning asosiy sabablari hisoblanadi. Organizmda kalsiy 
almashinuvining boshqarilishida qatnashadigan qalqonoldi bezlari 
faoliyatining buzilishi, rasionda kal’siy va fosfor tuzlarining 
yetishmasligi, ular o’zaro nisbatining buzilishi, rasionda kislotalik 
darajasi yuqori bo’lgan oziqalarning ko’pligi, hazm tizimidagi 
buzilishlar oqibatida kislota-ishqor muvozonatining kislotalik tomonga 
o’zgarishi kabi omillar ham raxitning kelib chiqishda katta ahamiyatga 
ega. 
Organizmda kobalt va marganesning yetishmovchiligi, nikel va 
temirning nisbatan ortiqchaligi endemik raxitning rivojlanishiga sabab 
bo’ladi. A vitamini va oqsillarning yetishmasligi kasallikning 
rivojlanishini kuchaytiradi.