«ветеринария» ихтисослиги бўйича олий ўҚув юртлари учун қЎлланма ички юқумсиз касалликлар фанидан

Даволаш ва профилактикаси. Микроэлементнинг кобальт хлорид, кобальт сульфат ва бошқа тузлари кенг қўлланилади. Улар ва бошқа тузли брикетлар, микроэлементларнинг мураккаб таблеткалари, даволовчи - профилактик минерал аралашмалар ҳолида қўшилади. Ҳайвонлар рационида кобальт, йод, мис ва бошқа микроэлементларнинг етишмовчилиги кузатилганда уларнинг аралашмалари махсус рецептлар асосида тайёрланган қўшимча озиқалар сифатида қўлланилади.
Гипокупроз (Hipocuprosis) - сурункали тарзда кечадиган касаллик бўлиб, организмда миснинг етишмовчилиги оқибатида келиб чиқади ва гемопоэзнинг бузилиши, тери қопламаси рангининг ўзгариши, марказий асаб тизимида дистрофик ўзгаришлар кузатилиши билан характерланади.
Кўпинча қўйлар, асосан қўзилар ва баъзан қўтослар чўчқа болалари, қорамоллар касалланади.
Сабаблари. Касалликнинг асосий сабаби тўпроқ ва ўсимликлар таркибида миснинг «ҳаракатчан» шаклларининг етишмовчилиги ёки уларда молибден, олтингугурт, қўрғошин, бор, кальций каби миснинг ҳазмланишини қийинлаштирувчи элементларнинг ортиқча миқдорда бўлиши ҳисобланади. Тўпроқдаги миснинг ҳаракатчан шаклининг оптимал миқдори 2,5-4 мг/кг ни ташкил этади. 2,5 мг/кг гача - кам, 4 мг/кг дан кўп бўлса ортиқча ҳисобланади. Озиқалардаги миснинг миқдори 6-10 мг/кг. дан кам бўлганда мисс етишмовчилиги кузатилиши мумкин.
Ҳавонинг газ ҳолидаги олтингугурт, кадмий, молибден билан юқори даражада ифлосланиши, ерларга таркибида аммиак ва водород сульфидни кўп миқдорда сақловчи азотли ўғитлар ва гўнгларни ортиқча миқдорда ишлатилиши озиқалар таркибидаги мис миқдорининг камайишига ва оқибатда организмда миснинг етишмовчилигига сабаб бўлади. Олтингугурт, молибден, кадмий, кальций, стронций ва хромнинг ортиқча миқдорда бўлиши қийин эрийдиган бирикмаларнинг ҳосил бўлиши ҳисобига миснинг сўрилишини ёмонлаштиради. Бузоқларни узоқ муддат давомида сутнинг ўрнини қоплайдиган озиқалар билан боқиш уларда мис етишмовчилигига сабаб бўлиши мумкин.
Ҳайвонлар организмнинг мисга бўлган эҳтиёжларининг қондирилиши озиқалар тури ва уларни едириш усулларига ҳам боғлиқ бўлади. Дуккакли озиқалар, маккажўхори, эспарцет, сут ва сут маҳсулотлари таркибида мис элементи кам миқдорда бўлади.