«ветеринария» ихтисослиги бўйича олий ўҚув юртлари учун қЎлланма ички юқумсиз касалликлар фанидан

Режа:
21.1. Кетоз билан касалланган ҳайвонни қабўл қилиш.
21.2. Кетозга қарши воситалар.
Машғулотнинг мақсади: талабаларга кетозни даволаш ва кетозга қарши дориларни қўллашни ўргатиш.
Керакли жиҳоз, реактив ва асбоб-ускуналар: кетозга қарши препаратлар намуналари, стерил шприц ва игналар, клиник текшириш асбоблари, клиник соғлом ва касал ҳайвонлар.
Машғулотнинг бориши: Кетоз (ketosis) - кетон таначаларининг тўпланиб қолиши, оқибатда - гипофизар - буйрак усти безлари, жигар, юрак, буйраклар ва бошқа аъзоларнинг жароҳатланиши билан характерланади. Кетоз соғин сигирлар, кўп болали бўғоз совлиқлар ва она чўчқаларда учрайди.
Соғин сигирларда касаллик ацетонемия, соғин сигирлар токсемияси, оқсилли интоксикация каби ҳоллар билан ҳам аталади. Бугунги кунда касаллик «кетоз» деб аталади, чунки ацетонемия қонда кетон таначаларининг кўпайиши бўлиб, касалликнинг бир белгиси ҳисобланади. Кетонемия (кетонурия) оғир ҳолатда кечадиган қандли диабет, яллиғланишлар, оч қолиш ва бошқа қондаги кетон таначаларининг кўпайиши билан ўтадиган касалликлар пайтида ҳам кузатилади.
Кетоз билан асосан сут маҳсулдорлиги 4000 кг ва ундан юқори бўлган сигирлар ҳамда маҳсулдорлиги жуда паст ҳайвонлар касалланади.
Сабаблари. Сигирлар кетози - полиэтиологик касаллик бўлиб, касалликнинг келиб чиқишида сут беришнинг кучайган даврида энергия танқислиги, ўта оқсилли озиқлантириш, мой кислотасини сақловчи озиқаларнинг берилиши, сут беришнинг 6- 10- ҳафтасида, сут ҳосил бўлиши учун зарур энергиянинг танқислиги асосий этиологик омиллар ҳисобланади.
Кетоз асосан юқори концентрат типида боқиш жорий этиган хўжаликларда ҳайвонлар рационида дағал озиқалар етишмаганда озиқаларнинг катта қоринда ҳазмланишининг бузилиши оқибатида кузатилади. Кўп ҳолларда сигир ва бошқа кавшовчи ҳайвонларнинг кетоз билан касалланишига таркибида кўп миқдорда мой ва сирка кислотаси сақловчи озиқалар (силос, сенаж, жом, барда) берилиши сабаб бўлади. Ёғ босиши, гиподинамия, гипоинсоляция ва гипоаэрация кетознинг келиб чиқишидаги иккиламчи омиллар ҳисобланади.