Вазорати маориф ва илми Љумњурии Тољикистон мдт “Донишгоњи давлатии Хуљанд ба номи академик Бобољон Ѓафуров”

Сарсухан
Гузориши масъала. Зинаи тарақиёти пуравҷи хоҷагии кишоварзӣ пеш аз ҳама зироаткорӣ ва чорводорӣ дар назди инсон вазифа гузошт, ки барои оқилона истифода бурдани захираҳои табиӣ ва муносибати эҳтиёткорона намудан ба табиат аз он ҷумла ба олами набототу ҳайвоноти кишвари азизамон диққати махсус зоҳир намояд. Чунки ба ҳамаи мо маълум аст, ки дар ҳолати кандашудани занҷири ғизои мумкин аст, ки садҳо фарди ҳайвонот аз байн раванд, ки ин боиси халалдор гардидани табиат мегардад. Албата дар бораи муҳофизати сарватҳои табиат дар Кониститутсияи Ҷумхурии Тоҷикистон гуфта шудааст "Замин, сарватҳои зери заминӣ, об, фазо, олами набототу хайвонот ва дигар боигарии табиат моликияти давлат ба шумор рафта ва онро давлат баҳри истифодаи самараноки миллати хеш кафолат додааст". Моҳияти масаълаҳои ҳифзи сарватҳои табиӣ ва истифодаи оқилонаи онро дар моддахои 13-38-44-и Кониститутсияи Ҷумхурии Тоҷикистон ба таври аниқу возеҳ навишта шудааст.
Муҳимияти мавзўъ. Дар солҳои охир дар Тоҷикистон як қатор қарордодҳо оиди ҳифз ва истифодаи оқилонаи табиат кабул карда шудааст. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомали Раҳмон дар ҳар баромадашон нисбати ҳивз ва нигоҳубини олами набототу ҳайвонот қарорҳои зиёдеро ба тавсиб расонидаанд. Аз он ҷумла дар таърихи 26. 04. 1993. "Қонун дар бораи муҳофизати табиат", 20. 07. 1994. оид ба "Истифодаи оқилонаи олами ҳайвонот"қабул карда шудааст.
Аввалин маротиба соли 1988 таҳти роҳбарии академик И. А. Абдусаломов "Китоби Сурх-"и Тоҷикистон нашр шуд, ки дар он 162- намуд ҳайвонот ва 227 - намуд растаниро дар бар мегирифт, ки ин ҳам бошад баҳри ҳифзи наботот ва ҳайвоноти нодир мусоидат хохад кард.
Тоҷикистон яке аз давлатҳое мебошад, ки дар ҷанубии Осиёи Миёна маскан гирифтааст. Иқлими континетики набототу ҳайвоноти бой ва релефи гуногун дорад, ки ба инкишофи намудҳои зиёди ҳайвонот мусоидад мекунад. Қариб дар тамоми минтақаҳои иқлими- аз нимбиёбонҳои регзор то қуллаҳои баландии Помиру Олой-и осмонбус мавҷудоти зинда умр ба сар мебарад . Бинобар ин омузиши олами ҳайвоноти Тоҷикистон ба аҳамияти калони илми ва амали соҳиб мебошад. Дар солҳои охир миқдори фардҳои популятсияи бисёр намудҳо бо сабабҳои гуногуни офатҳои табии кам шуда, ареалашон кўтоҳ шуда истодааст. Бинобар ин, мо барои омўхтани хусусиятҳои биологӣ, экологӣ ва паҳншавии морҳои регзорҳои Тоҷикистони Шимолӣ камар бастем.