Вазирлиги ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети

Юракнинг систолик ва диастолик босими 
Ёш 
Ўғил болаларда 
Қиз болаларда 
Си
ст
ол
ик 
бо
си
м
Ди
аст
ол
ик 
бо
си
м
П
ул
ьс 
часто
таси
П
ул
ьс 
бо
си
м
и 
Си
ст
ол
ик 
бо
си
м
Ди
аст
ол
ик 
бо
си
м
П
ул
ьс 
часто
таси
 
П
ул
ьс 
бо
си
м
и 
6 ёш 
90,24 
48,27 
97,01 
41,97 91,23 
49,63 
41,60 
98,02 
9 ёш 
104,41 61,20 
83,00 
43,21 103,85 
59,80 
44,03 
84,72 
13 ёш 112,54 65,40 83,50 
47,14 111,75 
65,93 
45,82 
82,20 
16 ёш 125,30 73,34 77,10 
51,96 119,71 
69,81 
50,90 
75,08 
17 ёш 125,80 73,05 75,68 
52,75 120,77 
70,21 
50,56 
71,08 

---

96 
Юракнинг физиологик хусусиятлари 
Ёш болалар, катта одамлар ва кексаларнинг юраги бир-биридан гистологик, 
морфологик ва физиологик жиҳатдан бир-биридан фарқ қилади. Ёш бола 
юрагидаги мускул толалари ва бошқа таркибий қисмлар дастлабки етилиш 
даврида бўлади. Миокарднинг қўшимча тўқимаси тўлиқ шаклланган бўлмайди. 
Кўплаб қон томирлари миокард ҳиссасига тўғри келади. Шунинг учун ёш бола 
юраги миокарди турли хил таъсирларга жуда сезгир бўлади, лекин юрак коронар 
томирлари бирмунча катта бўлганлиги учун миокард инфаркти жуда кам учрайди. 
Бола туғилгандан кейин то бир ёшга етгунича унинг юраги юмалоқ шаклда 
бўлади. Бунинг асосий сабаби шундаки, бу ёшдаги болалар юрагининг 
бўлмачалари нисбатан катта ҳамда катта қон томирларининг бошланиш қисми 
кенг бўлади. Ёш улғайиши билан юрак бириктирувчи тўқималарининг ўсиши ва 
ривожланиши бир текис бўлмайди. 28-30 ёшга келиб юрак мускуллари тўлиқ 
дифференциаллашади. Ёш бола юраги умумий тана оғирлигининг 0,80-0,63% ни 
ташкил қилса, катта одамларда у 0,52-0,48% ни ташкил қилади. Энди туғилган 
болада юрак массаси 24 г, 8 ойлик бўлганда 48 г, 3 ёш бўлганида 72 г, 5 ёшда 96-
100 г , 18 ёшда эса 250-260 г га етади. Ўғил ва қиз болаларда юрак массаси бир –
биридан фарқ қилади. 12-15 ёшда қиз болалар юраги оғирроқ бўлса, 16 ёшдан 
кейин тескари ҳолат рўй беради.
Бола туғилганидан кейин юрагининг турли қисмлари турлича ривожланади. 
Биринчи ёшда бўлмачаларнинг ўсиши қоринчаларга нисбатан тезроқ бўлади. 2 
ёшга келиб, бўлма ва қоринчаларнинг ўсиши бир хил тезликда бўлади. 10 ёш ва 
ундан кейин эса қоринчаларнинг ўсиши бўлмачаларга қараганда тезлашади. 
Ёш бола организмида юрак жуда тез уради. Бу ҳолат қон айланишини 
тезлаштириб, ўсаётган организмининг кислородга бўлган эҳтиёжини етарли 
даражада таъминлайди. Энди туғилган бола организми жуда кўп энергия ёқотади. 
Мана шу ёқотилган энергиянинг ўрнини босиш учун бола организмида моддалар 
алмашинуви жараёни шиддатли равишда бориши керак. Бунинг учун эса қон 
томирларида қоннинг ҳаракати тез бўлиши керак.Шунинг учун ёш бола 
организмида юрак уриши анча тездир.Ёш ошиши билан юракнинг уриши 
камайиб, систолик ва минутлик ҳажмлар ошиб боради. Одам организми тинч 
турганда ундаги мавжуд қоннинг бир қисми ҳаракатда бўлиб, иккинчи бир қисми 
деполарда сақланади.