Vazirligi urganch Davlat Universiteti Sanatshunoslik fakulteti Tasviriy san’at va muhandislik grafikasi yonalishi

O'QITUVCHINING SINF DOSKASIDA ISHLASHI VA
O'QUVCHILAR GRAFIK MADANIY A TINI SHAKLLANTIRISH
USULLARI
Sinf doskasida chizma asboblari yoki ularsiz ishlash ko'nikmasi chizmachilik o'qituvchisi malakasini belgilovchi asosiy ko'rsatkichlaridan biri hisoblanadi. Bunda o'qituvchining bo 'r bilan ish/ash malakasi alohida o'rin tutadi.
Bo'lg’usi o'qituvchilarda sinf doskasida bo'r bilan ishlash malakasini quyidagi ko'nikmalami shakllantirishdan boshlash kerak: bo'r bilan ishlayotganda doska oldida turish tartibi; doskada tasvirni to'g'ri joylashtirish (komponovka)ni qanday rejalashtirish kerakligi; qo'lda to"g'ri chiziqning uzun kesmasini o'tkazish (chizish) usullari (shunday usul hor chizish jarayonida to'g'ri chiziq kesmasining oxirgi nuqtasiga qarash kerak, shunda bo'r bilan ideal kesmani «qo'lning o'zi chizadi»); o'zaro parallel va o'zaro perpendikular chiziqlami o'tkazish usullari; sirkulsiz kontsentrik (ikki, uch, to'rt, ... -) aylanalami chizish usullari va h.
Ba'zi bir o'qituvchilar sirkul yo'qligini bahona qilib, uning o'miga doskani artish uchun foydalanadigan lattadan aylana yoki yoy chizishda foydalanadilar. Bu hoi o'qituvchining «tadbirkorligi» (topqirligi?) va yangi chizmachilik asbobini «Ixtiro qilganligiga» qaramasdan, o'quvchilarda doskada bo'r bilan ishlashga xunuk na'muna bo'lib xizmat qiladi, hamda o'qituvchining grafik madaniyati saviyasining pastligini ko'rsatadi.
Agar o'qituvchida chizmachilik asboblarisiz doskada ishlash bo'yicha boor grafikasi malakalari hali yetarlicha shakllanmagan bo'lsa, chizmachilik asboblaridan foydalanish kerak.
Quyidagi hollarda doskada faqat chizmachilik asboblari yordamida grafik tasvirlar bajarish tavsiya qilinadi:
a) agar o'quvchilar o'qituvchining chizmani bajarish ketmaketligiga amal qilib, chizma bajaradigan hollarda;
b) aniq grafik natijalar (masalan, tutashmalar yasashda, kesma va yoylarni teng bo'laklarga bo'lish, metrik masalalami yechishda, yoyilmalar yasash va h.) olish zarur bo'iganda.
O'qituvchining sinf doskasida boor bilan ishlashda yuqori malakaga egaligi, uning o'quvchilari oldida obro'sini oshiradi. Shuning uchun har bir bo'lg'usi grafika o'qituvchisi talabalik davridan boshlab. o'zida sinf doskasida boor bilan ish lash malakabrini rivojlantirish bo'yicha maxsus mashqldrni bajarib borishi zarur boladi.