Вазирлиги тошкент фармацевтика институти

3.Назорат натижаларини текшириш ва ўқув 
фаолиятини оптималлаштириш 
Ўқитувчи таълим жараѐнида ўқувчининг билимини баҳолашнинг мавжуд 
усулларини таҳлил қилади. 

Ўқувчининг ўқув фаолияти самарадорлигини аниқлаш учун «ўқув 
ишларининг 
самарадорлиги» 
тушунчасини 
қўллашнинг 
мақсадга 
мувофиқлигини 
асослайди.

Ўқув ишларини самарадорлигини аниқлашнинг функционал элементларини 
ойдинлаштиради.

Таълим жараѐнининг оптимал вариантини аниқлаш учун ўқитувчи 
фаолиятининг асосий босқичларини
 тушунтиради. 

Ўқитувчининг таълим жараѐнидаги типик хатоларини 
таҳлил қилади. 

Ўқитувчилар билимини баҳолашнинг мавжуд усулларини тўлалигича 
мукаммал деб бўлмайди. Баҳолаш сифати ва объективлиги аввалдан кескин 
дискуссия ва тортишувнинг предмети бўлиб
 хизмат
 
қилади. 
Бу ҳолда бизнинг нуқтаи назаримизда ўқувчиларнинг ўқув фаолияти 
самарадорлигини қуйидаги кўрсаткичларидан фойдаланиш жуда 
қизиқарли. 
Ўқув ишларининг самарадорлигини
- бу, моҳиятан талаба бўлажак 
касбининг асосий функционал элементларини қандай эгаллаганлиги 
даражаси: 
Ўқувчининг бутун таълимга нисбатан олдинги натижаларини 
таққослаш бўйича ўқув фаолиятининг сифатий ва миқдорий тавсифининг 
яхшиланиши, яъни маълум даврда таълим самарадорлигини тавсифловчи 
билим, малака ва кўникма сифатининг ва миқдорининг ўсиши. Бу кўрсаткич 
тестлаш ва бошқа усуллар ѐрдамида аниқланади. Шунингдек, талаба 
томонидан 
ўзлаштириладиган 
ўқув 
предметининг 
камчилик 
ва 
афзалликларини аниқ таҳлил қилиш лозим. 
Маълум усул ва воситалар натижасида таълимнинг аниқ мақсадига 
эришиш учун кетадиган вақтни қисқартириш. Бу талабага кўпроқ мустақил 

---

ишлашга, ўзининг бўлажак мутахассислигидаги муаммолар билан чуқурроқ 
танишишга имкон беради. 
Ўзлаштиришнинг мустаҳкамлиги ҳамда ўқувчилар билимини малака ва 
кўникмаларининг «давомийлиги». Бу кўрсаткич ўқувчини таълимнинг 
оралиқ эмас, балки охирги натижаларига йўналтиради, бу эса талабанинг 
кейинги ўқиши ва унинг профессионал фаолияти учун зарур. Бу кўрсаткич 
махсус экспериментал процедура ѐрдамида ўлчанади. Бу йерда ўзлаштириш 
аниқ ва латент мустаҳкамликка ажратилади. Аниқ мустаҳкамлик дарҳол 
якуний назоратдан кейин ва 1-2 йил таълимни ўтказиб тестлаш усули 
ѐрдамида баҳоланади ва фоизларда ифодаланади. Латент мустаҳкамлик 
табиий эксперимент йўли билан баҳоланади: талабаларга унутилганларни 
қайта тиклаш учун берилган предметни такроран ўзлаштириш тавсия 
этилади. Тиклашга вақт қанча кам кеца, латент мустаҳкамлик шунчалик 
катта ва бошланғич таълим самарадорлиги юқори бўлади. Бундай таҳлил 
фанлараро алоқа муаммоларини янги сифатли, янада баланд даражага 
ўтказади. 
Талабанинг ўқув фаолиятида ўқув материалини ташкил қилишни 
яхшилаш, унга эришишни ошириш, ўқитиш мотивациясини кучайтириш, 
талабанинг билиш фаолиятида адекват одатларга ўргатишни ишлаб чиқиш, 
топшириқнинг талабалар имкониятига мослиги, дидактик тамойилларга риоя 
қилиш йўли орқали (иккинчи каби) ўқув фаолиятидаги кутиладиган 
натижаларга қандай эришиладиган саволга жавоб беради. Бу кўрсаткич ўқув 
ҳаракатининг маълум турларини бажаришда унинг қийин-йенгиллигини 
махсус баҳоловчи бланка ѐрдамида ўлчанади. 
Талабанинг ўқитишдан қониқиши. Маълумки, бу ўқув фаолияти 
жараѐнини мустаҳкамловчи асосий эмоционал омил бўлиб ва у жуда керакли 
рақбатлантирувчи эмоционал фон ҳисобланади. Талабанинг ўқишдан 
қониқиши натижасида унда мустақил ўқув ишлари учун қурилма яратилади, 
билиш ва такомиллашув мотивацияси ошади, бу эса ўқув муассасасини 
тугатиши билан уни беришга интилишида намоѐн бўлади. Ўқитишдан 
қониқиш ҳосил бўлмаса, салбий кечинмалар ўқувнинг қийинлигини 
оширувчи ва бўлажак мутахассиснинг ижодий салоҳиятини туширувчи 
эмоционал тўсиқ юзага келтиради. Бу кўрсаткични аниқлаш учун махсус 
саволнома қўлланилади, бу талабанинг қониқиш даражасини шкалалашга ва 
миқдорий (балларда) ифодалашга имкон беради.