Вазирлиги тошкент давлат миллий рақс ва хореография олий

SARA BERNAR (1844-1923-y.) 
Sara Bemar XIX asrning oxiri XX asr boshlarida ijod qilib, o'z yurti qatori xorijda ham 
tanilgan fransuz teatrining eng shuhratli aktrisasi edi. 
Sara Bernar Parij konservatoriyasida tahsil ko'rib, 1862-yili ilk bor «Komedi Fransez» 
teatrida Rasinning asarida Ifigeniya rolida sahnaga chiqqan. S. Bernarning san'ati g'oyaviy 
jihatdan cheklangan va katta hayot haqiqatidan bir qadar uzoq bo'lgani holda o'zicha 
hayratlanarli edi. U sahna texnikasining xassos ustasi edi. Ovoz tuslanishi, nutq ohangdorligi, 
ishlanib, charxlangan gavdasi, turish holatlarining o'zi bir tomosha edi. Uning san'ati «taqlidiy 
maktab* estetik tamoyillarining ajoyib ifodasi edi. Sara Bernar o'tkir kuzatuvchanligi, kishini 
o'ziga rom etish jozibasi, ajib texnik omillari tufayli fojeiylik cho'g'i past asarlarda ham 
tomoshabin qal-bini zabt eta olardi. 

---

63 
Sara Bernar «Komedi Fransez» teatrida Rasin va Volter trage-diyalarida fojeiy rollarni zo'r 
mahorat bilan o'ynagan. Lekin uning fransuz teatrining birinchi darajali aktrisasi ekanini 
zamonaviy asarlarda o'ynagan rollari tasdiq etdi. 
Dyumaning «Gul ko'targan xonim* asaridagi Margarita Gote aktrisaning eng noyob 
rollaridan biri bo'ldi. Atoqli rus munaqqidi A. Kugel S. Bernar o'yiniga tan berib, shunday 
yozgan edi: «Nomi chiqqan bu ayolni bundan-da zo'r tasvir etish amri mahol; uning kasb-
korining arzon garov tarovati, qalbi tubida pinhon tutilgan bedavo dil og'riqlari ajib tarzda 
namoyon bo'ldi*, «Uning ayollik malohatiga ta'rif yo'q, - deya xotirlaydi munaqqid, — yig'loqi 
qo'llari, faryod chekuvchi qaddi-qomati favqulodda zo'r ifodaviyligi bilan hayratlanarlidir*. 
Sara Bernar erkaklar rollarini ijro etish bilan ham shov-shuv ko'targan. Shulardan biri 
Hamlet roli edi. Bu Shekspir obrazi talqiniga qo'shilgan hissa emas. Lekin bu rol aktrisaga o'z 
ijro texnikasining yuksakligi va san'atining hamisha navqironligini namo-yish etish imkonini 
berdi. S. Bernar Hamlet rolini ellik uch yoshida o'ynagan. U fojeiy shahzodani Parij kiborlariga 
xos zo'r shukux va nazokat bilan ko'rsatdi. Uning Hamleti juda yosh va ayol misol husndor edi. 
Fransuz teatr tanqidchilari «ilohiy Sara»ning yangi rolini yuqori baholadilar. Lekin ayni chog'da 
Shekspir qahramo-nining goh-goh ko'zida shahzodaning g'amkashli hissi o'rnida g'amzali hislar 
jilvalanuvchi fasohatli va uddaburon, qo'rs saroy mahramiga aylanib qolishini ham ta'kidlab 
o'tdilar. 
Sara Bernar «tafakkur sohibasi* toifasiga kiruvchi emas, balki tugal va go'zal ijro san'atining 
sohibasi edi. Sara Bernar iste'dodi tabiatan tug'yonli italyan aktrisasi Duze yoki rus aktrisasi 
Komis-sarjevskayadek darajasidan ancha uzoq va shu bois bu san'atkorlar qalbini band etgan 
davrning fojeiy muammolari uning san'atida hamisha ham aksini topavermadi. Lekin uning ijodi 
aktyorlik san'ati tarixida zo'r mahorat va chinakam artistlikning benazir namunasi tarzida o'rin 
oldi.