Вазирлиги Самарқанд иқтисодиѐт ва сервис институти

 
3.Акционерлик жамияти қимматли қоғозлари инвестицион 
жалб этувчанлигини баҳолаш 
 
Инвестицион лойиҳаларнинг хаѐтийлигини баҳолаш, таҳлил 
этишда харажатлар ва уларнинг ўзгаришига таъсир этувчи омилларга 
аҳамият берилади. 
Инвестицион харажатлар ва уларнинг баҳоланиши қуйидаги харажат 
элементлари бўйича ўрганилади: 
1.
ишлаб чиқариш харажатлари; 
2.
маъмурий ва устама харажатлар; 
3.
молиявий харажатлар; 
4.
амортизация бўйича харажатлар. 
Баҳолаш уларнинг хар бир туркуми бўйича олиб борилади ва бу билан 
лойихаларнинг хаѐтийлиги ҳамда окланувчанлиги белгиланади. 

---

117 
Инвестиция йуналтирилган маблағларни баҳолашнинг икки усулини 
кайд қилиш мумкин. Булар-реал активларнинг кутилган қиймати ва жорий 
қийматини аниқлаш усулларидир. Инвестицион лойихаларни молиявий таҳлил 
қилишда бу масала асосий ҳисобланади. 
Реал активларнинг кутилган қиймати бўйича баҳоланишини қуйидаги 
ифода орқали тавсифлаш мумкин: 
Бу = Уу (1 К К)n 
Бунда: 
Бу
- кутилган қиймат ѐки тижорат мақсадида қуйилган 
қийматнинг булгуси қиймати; 
К=-тижорат мақсадида қуйилган капиталнинг дастлабки қиймати; 
К-инвестицион капиталнинг даромадлиги; 
n-инвестицион капиталнинг бандлик муддати. 
Агар 1000000 сумлик сармоя капитали 5 йил муддатга, йиллик 20 
фоизли даражада 
бандланса, унинг якуний кутилган қиймати қуйидагича бўлади: 
Бу = 1000000 х (1+0,20)2 = 1000000 х (1,20)2 к1000000х1,44 = 1440000 
сум. 
Бу қийматни оддий ҳисоб-китобларда аниқлашнинг усули "ЭКСЕЛ" ва 
"ЛОТУС" ҳисоблагичларига хам киритилган. 
Қуйилган инвестицион капиталдан кутилувчи қийматни аниқлаш 
формуласини бироз бошқача бериш хам мумкин. Бу ифода кутилган қийматни 
эмас, балки "жорий қийматни" аниқлаш формуласини беради. 
Бу = Уух (1 К К)n => 
Бу 1 
Уу = -------------- = --------------- х Бу 
(1 + К)n (1 + К)n 
Мисол бўйича 
1440000 
Уу = -------------- = 1000000 сум. 
(1 =0,20)2