Variant 1– topshiriq. Gimnastikada atamalarning zarurati

hoiatlarda esa gavda hoiati (uning bo'g'inlarini bir-biriga nisbatan

qanday turishini) hisobga olib yasaladi.

Tebranish mashqla rining atamalari muayyan harakatlantiruvchi

faoliyat xususiyatlarini hisobga olib yasaladi.

Masalan, bilaklarga tayanib turib oldinga siltanib ko‘tarilish,

qaddini rostlab siltanib ko‘tarilish, oyoqni juftlab yoki bitta oyoqda

ko‘tarilish va h.k.

Sakrash va sakrab qo‘nish atamalari sport gimnastikasida

gavdaning havodagi holatiga qarab belgilanadi, masalan, oyoqlarni

kerib sakrash, to'ntarilish; badiiy gimnastikada gavda bilan oyoqlar

holatiga qarab belgilanadi, yopiq sakrash, ochiq sakrash. qadamlab

sakrash, sapchish, tayanib umbaloq oshish, tashlanib sakrash,

siltanib sakrash, chir aylanib sakrash va h.k.

2. Atamalarni qollash qoidalari

Gimnastika atamasi shug'ullanuvchilarning malakasi hisobga

olingan holda qo‘llanilishi kerak. Masalan, ishlab chiqarish gimnastikasi,ertalabki gigiyena gimnastikasi va boshqa sogiomlashtirish

gimnastikasi shakllarini o'tkazishda umumrivojlantiruvchi mashqlarning

asosiy atamalaridan foydalanibgina qolmay, ular xalq

adabiy tilidagi so'zlar bilan to'ldirib boriladi.

Gimnastikaning sport turlari bilan shug'ullana boshlaganlar

mashqlarni o ‘rganish bilan bir vaqtda, atamalarini ham bilib

borishlari zarur.

Yaxshi tayyorgarlik ko'rgan gimnastlar, akrobatlar, o'qituvchilar

va murabbiylar uchun atama alohida bir maxsus til boLlib

qoladi.

Hamma atamalarni quyidagicha guruhlarga bo'lib chiqqan

ma ’qul:

1. Umumiy atamalar. Bular mashqlarning alohida guruhlarini,

umumiy tushunchalarini va hokazolarni ta’riflash uchun qo'llaniladi.

Masalan, saf mashqlari, erkin mashqlar va boshqalar.

2. Asosiy (aniq) atamalar. Bular mashqlarning mazmun

belgilarini aniq ta'riflash imkonini beradi. Masalan, ko'tarilish,

pastga tashlanish, aylanish, burilish, osilish, tayanish, sakrab

qo'nish, engashish, tashlanish va boshqalar.

3. Qo'shimcha atamalar. Bular asosiy atamalarga aniqlik kiritadi

va harakat vo'nalishi, bajarish usuli, tayanish sharti va hokazolarni

ko'rsatib beradi. Masalan, qaddini rostlab, yoysimon to'ntarilib va

boshqalar.

Mashqning nomi, odatda, uning mohiyatini ifoda etadigan

asosiy atamadan va harakatni, uning izchilligini aniqlab beradigan

qo'shimcha atamadan iborat bo'ladi. Zarurat bo'Iganda, ijro

ifodasini ta’kidlaydigan uqtirish so'zlari ishlatiladi (masalan, qo'lda

keskin harakat, bo'shashtirish, osoyishta harakatlantiriladi va h.k.).

3. Qisqartirish qoidalari

(ayrim ifodalarni tushirib qoldirish)

Bayon qilish qisqaroq bo'lishi uchun gimnastikada. odatda,

koLp holatlarni, harakatlar yoki ular mashqlarining nomlarini

ko'rsatmaslik qabul qilingan. Masalan, quyidagi so'zlar tushirib

qoldiriladi:

• oldindan, oldinga —harakat yo'nalishini ko'rsatishda,

agar shu harakat eng qisqa, iloji bor yagona yo'l bilan (masalan,

oldindan burilib) bajariladigan bo'lsa;

• qo'llar, oyoqlar, ovoq uchlari, kaltlar holatining qandayligi—

agar bu holat belgilangan uslubdagiga mos bo'lsa;
• gavdani — engashtirganda;

• oyoq — oldinga, orqaga siltanishda, oyoq uchini qo'yishda;

• ko‘taring, tushiring — qo'l yoki oyoqlar bilan harakat